Ruchem tym nazywa się obieg Ziemi wokół Słońca. Ruch ten odbywa się po drodze zwanej orbitą. Orbita ma kształt elipsy. Okres obiegu Ziemi wokół Słońca trwa 365 dni 6 godzin i 9 minut. Ziemia obiega Słońce w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. 2 stycznia Ziemia znajduje się najbliżej Słońca w punkcie zwanym peryhelium w odległości około 147 mln km. W aphelium, które przypada na 3 lipca, odległość Ziemi od Słońca jest największa i wynosi ok. 152 mln km. W ciągu roku Ziemia przebywa drogę ok. 930 mln km. Średnia prędkość ruchu Ziemi po orbicie to 30 km/s. Obserwowanym efektem ruchu obiegowego jest widoczny ruch Słońca po kole na sferze niebieskim zwanym ekliptyką. Oś ziemska jest nachylona do ekliptyki pod kątem 66°33', tak więc płaszczyzna równika nachylona jest do płaszczyzny orbity ziemskiej pod kątem 23°27'. Bezpośrednim skutkiem takiego nachylenia są zmiany oświetlenia Ziemi w ciągu roku. W trakcie ruchu jej powierzchnia jest oświetlona w różny sposób. Roczny rytm zmian szerokości geograficznej, w której Słońce góruje w zenicie powoduje roczny rytm zmian wysokości górowania Słońca a w konsekwencji występowanie astronomicznych pór roku, którym towarzyszy także zmiana długości trwania dnia i nocy, a co za tym idzie zmiana pory wschodu i zachodu Słońca. Do konsekwencji ruchu obiegowego zliczyć także należy zjawisko występowania dnia i nocy polarnej.

 

Stwierdzenie faktu, iż Ziemia obiega Słońce nastąpiło stosunkowo późno.
W Starożytności i Średniowieczu przyjmowano że Słońce obiega Ziemię. Dopiero w 1543 roku Mikołaj Kopernik zmienił ten pogląd, uzyskując dzięki temu znaczne uproszczenie dotyczące budowy całego układu planetarnego. Obecne dowody, przemawiające  za ruchem obiegowym Ziemi nie były znane Kopernikowi. Jednym z takich dowodów jest roczna paralaksa gwiazd. Jest to zjawisko pozornej zmiany położenia obiektu na sferze niebieskiej względem dalszych obiektów, wynikające ze zmiany miejsca obserwacji, spowodowanej przemieszczeniem się obserwatora związana z rocznym ruchem Ziemi po orbicie. Ten pozorny ruch wynika z rocznej zmiany położenia Ziemi na orbicie. Ściślej rzecz ujmując roczna paralaksa jest to kąt, pod jakim widać z danej gwiazdy promień orbity Ziemi przechodzący prostopadle do kierunku od gwiazdy do Ziemi. Dana gwiazda zatacza pozornie elipsę dookoła swego położenia  średniego, w taki sposób, że odchyla się  w stronę ekliptyki od punktu, gdzie w danym czasie znajduje się Słońce. Przesunięć tego typu poszukiwali astronomowie po ogłoszeniu teorii Kopernika, nie przypuszczając, że wskutek olbrzymich odległości od gwiazd ruch paralaktyczny jest bardzo niewielki. Dopiero w 1838 roku udało się dokonać pomiarów pierwszej paralaksy. Ruch Ziemi dookoła Słońca powoduje także zjawisko zwane aberracją (odchyleniem). Jak wiemy Ziemia porusza się dookoła Słońca ze średnią prędkością 30 km/s Światło gwiazd dociera do Ziemi z prędkością 300.000 km/s. Aby zobaczyć daną gwiazdę przez lunetę w środku pola widzenia, należy ustawić ją tak, by promień gwiazdy przeszedł kolejno przez środek obiektywu lunety i doszedł do środka okularu.. Jednakże przy ustawieniu lunety w kierunku gwiazdy promień nie dojdzie do okularu, ponieważ w czasie, w którym światło odbywa drogę długości lunety Ziemia wraz z lunetą przesunie się o pewien odcinek.. Należy więc lunetę nachylić w stronę ruchu Ziemi o taki kąt, by obiektyw wyprzedzał okular lunety. Wtedy obserwator dostrzeże gwiazdę w środku pola widzenia. Kąt nachylenia lunety powinien być stale skierowany w stronę ruchu Ziemi. Gwiazdy więc odbywają pozorny  ruch dookoła ich położenia średniego. Na skutek aberracji gwiazda na sferze niebieskiej ulega odchyleniu w tę stronę, w którą Słońce było widoczne przez ¼ roku. Porównując ten ruch gwiazd z ruchem wywołanym przez paralaksę, można stwierdzić iż na skutek aberracji gwiazdy odchylają się od położenia średniego w kierunku prostopadłym od odchyleń paralaktycznych. Zjawisko aberracji zostało odkryte wcześniej niż rocznej paralaksy gwiazd, bo w roku 1725. Dowodem na istnienie ruchu obiegowego mogą być także zmiany obserwacji meteorytów. Są to drobne ciała niebieskie poruszające się w przestrzeni. Stają się one widoczne dopiero przy wejściu w atmosferę ziemską, gdzie wskutek szybkiego ruchu ogrzewają się wywołując świecenie i w większości przypadków nie dolatują do powierzchni Ziemi. Jeżeli przyjąć, że ciała te rozmieszczone są równomiernie w przestrzeni, to najwięcej meteorytów powinien dostrzegać obserwator znajdujący się na tej części kuli ziemskiej, która jest zwrócona zgodnie z kierunkiem obiegu. Z badań statystycznych wynika, że nad ranem w, przed wschodem Słońca obserwuje się najwięcej meteorytów.

Ruchy Ziemi i ich konsekwencje