Transport lotniczy w Polsce

Położenie Polski na szlakach komunikacyjnych Europy, zarówno ze wschodu na zachód, jak i z północy na południe, wymusza sprawną organizację sieci komunikacyjnej dla wszystkich gałęzi transportu. Dobra organizacja szlaków komunikacyjnych wymaga znacznych nakładów finansowych ze strony państwa na przeprowadzanie nowych inwestycji zgodnie z międzynarodowymi standardami.

Dość korzystne z punktu widzenia ekonomii jest posiadanie własnego zaplecza technicznego dla poszczególnych gałęzi transportu, czyli sprzętu czy maszyn niezbędnych do rozwoju sieci komunikacyjnej. Polska jest producentem wielu maszyn używanych w transporcie, także urządzeń i części lotniczych, co prawda nie wytwarzamy końcowego produktu finalnego w polskich fabrykach, jakim jest samolot pasażerki, ale produkujemy części składowe, wykorzystywane do jego produkcji. Mimo, iż przemysł lotniczy, nie jest domeną polskiej gospodarki, to wytwarzamy szybowce, śmigłowce czy samoloty wykorzystywane do gaszenia pożarów czy do rozpylania nawozów na polach uprawnych; większość z nich eksportujemy za granicę. Najważniejsze ośrodki przemysłu lotniczego w Polsce to przede wszystkim:

• Rzeszów (województwo podkarpackie) — produkcja silników odrzutowych,
• Kalisz (województwo wielkopolskie) — produkcja podzespołów lotniczych,
• Krosno (województwo podkarpackie) — produkcja podzespołów lotniczych,
• Mielec (województwo podkarpackie) — produkcja samolotów szkoleniowych, samolotów transportowych typu Skytruck czy śmigłowców)ZaA ,
• Świdnik — produkcja śmigłowców i szybowców,
• Warszawa (województwo mazowieckie —  produkcja podzespołów rolniczych, samolotów sportowych).

Oczywiście daleko nam do potentatów przemysłu lotniczego, a więc Stanom Zjednoczonym (Los Angeles, Denver) i Francji (Tuluza, Paryż), ale dysponując skromnymi zasobami finansowymi Polska nie ma odpowiedniej bazy technologicznej, aby wytwarzać samoloty na masową skalę. Ostatnio polskie firmy wygrywają przetargi na produkcję podzespołów lotniczych, co daje ludziom miejsca pracy pobudzając lokalne rynki do rozwoju, powoduje napływ zagranicznego kapitału i przyczynia się do wzrostu PKB. Warunkiem rozwoju polskiego przemysłu lotniczego jest wysoko wykwalifikowana kadra pracownicza, co umożliwia zatrudnianie specjalistów w danej branży.

Stan przemysłu lotniczego jest uwarunkowany sytuacją gospodarczą kraju i tak jak ona przeżywa okresy regresu lub rozwoju. Do zamówień na samoloty lub podzespoły ma wpływ również rosnąca liczba osób korzystających z tego środka transportu.

Rozwój przemysłu lotniczego jest uwarunkowany sytuacją gospodarczą na świecie, co wstrzymuje lub pobudza rozwój gospodarek krajów i przyczynia się do zamówień na samoloty bądź tez podzespoły lotnicze. Ponadto rosnąca liczba osób korzystających z samolotu jako środka lokomocji, a tym samym chęć ludzi do podróżowania, sprawia, że branża lotnicza przezywa okresy regresu lub rozwoju. Z biegiem lat liczba pasażerów rosła i jak przewidują analitycy będzie nadal rosła z niewielkimi wahaniami.

Rozwój przemysłu i zarazem transportu lotniczego to przede wszystkim wiek XX; miało to związek z postępem nowoczesnych technologii, rozwojem cywilizacyjnym, który wymusił możliwość szybszego poruszania się, zwłaszcza na dalekie odległości. Przez kolejne lata unowocześniano samoloty, tak by można podróżować komfortowo, szybko i bezpiecznie.

Pozytywne aspekty transportu lotniczego to przede wszystkim możliwość szybkiego przedostania się z jednego kontynentu na drugi (w dobie statków – parowców zajmowało to kilkanaście dni, współcześnie zaledwie kilka godzin), komfort podróży, bezpieczeństwo  (stosunkowo najbezpieczniejszy ze wszystkich środków transportu — transport lotniczy przez wiele lat odnotował najmniej ofiar śmiertelnych, gdyż najrzadziej zdarzają się wypadki lotnicze. Co prawda, gdy dojdzie do katastrofy lotniczej zazwyczaj ginie kilkadziesiąt bądź kilkaset ofiar, a cała sprawa jest mocno nagłaśniana przez środki masowego przekazu, jednak mimo wszystko odsetek wypadków jest bardzo mały).

Biorąc pod uwagę sytuację polskiego transportu lotniczego jesteśmy daleko w tyle za państwami zachodnimi. W Polsce, podobnie jak na świecie, w przewozach wewnątrz kraju odgrywa raczej mała rolę, gdyż ceny biletów lotniczych na trasach krajowych są relatywnie drogie. Tutaj najwięcej osób wybiera inny środek lokomocji, zazwyczaj samochód, kolej, autokar, a samolot zazwyczaj służy do celów służbowych dla przedsiębiorców. Zdecydowanie większe znaczenie odgrywa samolot na trasach międzynarodowych, tutaj zdecydowana większość osób obecnie korzysta właśnie z tego środka lokomocji.

Aby mógł zaistnieć przemysł lotniczy niezbędne jest utworzenie bazy technicznej, na którą składają się lotniska z całą infrastrukturą hotelową i gastronomiczną, drogi dojazdowe z lotniska do centrum miast. Budowa nowoczesnych lotnisk wymaga szeregu zezwoleń i nakładów finansowych, co sprawia że często ciągnie się latami. Polskie porty lotnicze są rozmieszczone na obszarze całego kraju, by zapewnić połączenia lotnicze z większymi aglomeracjami miejskimi Polski.

Lotniska w Polsce:

• lotnisko Okęcie w Warszawie
• lotnisko Balice (Kraków)
• lotnisko Jasionka (Rzeszów)
• lotnisko Pyrzowice ( Katowice dla aglomeracji śląskiej)
• lotnisko Strachowice (Wrocław)
• lotnisko Lublinek (Łódź)
• lotnisko Ławica (Poznań dla aglomeracji wielkopolskiej)
• lotnisko Goleniów (Szczecin),
• lotnisko Biedaszkowo (Bydgoszcz)
• lotnisko Rębiechowo (Gdańsk dla Trójmiasta)

Lokalizacja lotnisk jest zazwyczaj w pobliżu dużych skupisk ludności — aglomeracji miejskich, które są rynkiem zbytu dla usług lotniczych. Liczba Polaków korzystających z transportu lotniczego wzrasta z roku na rok; w roku 1995 liczba osób korzystających z samolotu to rząd wielkości 700 tysięcy osób; według danych za rok 2003 ogółem podróżowało samolotami około 6 milionów osób, by obecnie liczba ta wynosiła około 10 milionów.

Największe polskie lotnisko to Okęcie, które obsługuje około ¾ odprawianych pasażerów, jest najstarsze w Polsce, a z racji położenia w aglomeracji warszawskiej przyciąga zarówno biznesmenów jak i turystów. Ostatnie lata w Polsce to rozwój tzw. tanich linii tonicznych, czyli przewoźników lotniczych, którzy oferują stosunkowo tanie przewozy na trasach europejskich, zazwyczaj popularnych o dużym obłożeniu przez cały rok lub sezonowo. Początek bumu na rozwój takich przewoźników to rok 2004, kiedy Polska wstąpiła do struktur Unii Europejskiej i doszło do otwarcia granic, co sprawiło wzrost zainteresowania podróżami. Jako najpopularniejsze kierunki dla tanich linii należy wymienić miasta Irlandii (przede wszystkim Dublin), miasta Wielkiej Brytanii (przede wszystkim Londyn, do którego udało się najwięcej Polaków od 2004 roku za pracą; Liverpool, Manchester, Glasgow), Francji (Paryż), Włoch (Rzym), Niemiec (Frankfurt, Berlin). Stolice europejskie są odwiedzane głównie w celach turystycznych, często weekendowych. Poza tym tanie linie maja dodatkowe połączenia na trasach europejskich w sezonie letnim – wypoczynkowym, gdzie dodatkowo sprzedają biurom podróży tzw. czartery, czyli wynajmują cały bądź część samolotu, mając pewność sprzedaży miejsc w samolocie. Poza trasami europejskimi z Polski latają samoloty na trasie przez Atlantyk, do Stanów Zjednoczonych (do Chicago i Nowego Yorku, gdzie znajduje się największe skupisko Polonii; stałe połączenia utrzymuje PLL LOT od roku 1973) oraz do Kanady.

Wśród przewoźników należy wymienić między innymi; Easy Jet, Wizzair, Ryanair, a także największego polskiego przewoźnika od wielu lat PLL LOT, który jeszcze do 2008 roku dysponował flotą Centarlwings.

Obecna sytuacja gospodarcza może mieć odzwierciedlenie w spadku ilości podróży lotniczych, co wymusi wzrost kosztów podróży lotniczych, bądź też likwidację połączeń na trasach mało rentownych. Mimo wszystko rozwój przemysłu i transportu lotniczego jest wymogiem postępu cywilizacji i standaryzacji podróży, tak więc kryzys może być jedynie wahaniem tymczasowym, by znowu nastąpił wzrost liczby pasażerów transportu lotniczego w Polsce.