Chronologia dziejów Rzymu

dział: Państwo
Okres królewski
  • 753 r. p. Ch. – tradycyjna data założenia miasta Rzym
  • poł. VIII-VII w. p. Ch. – powstanie osad na wzgórzach Palatynu, Kwirynału i Eskwilinu; zamieszkałe przez Latynów
  • ok. 575 r. p. Ch. – początki miasta Rzym w dolinie między wzgórzami

 

Republika
  • Ok. 450 r. p. Ch. – uniezależnienie się od Etrusków
  • 450 r. p. Ch. – spisanie Praw Dwunastu Tablic
  • 386 r. p. Ch. – najazd Celtów na Rzym; zdobycie przez nich miasta
  • 343-290 r. p. Ch. – wojny z Celtami, Samnitami i Etruskami
  • 313 r. p. Ch. – budowa pierwszego akweduktu
  • 272 r. p. Ch. – podbój Tarentu
  • 264-241 r. p. Ch. – I wojna punicka
  • 218-201 r. p. Ch. – II wojna punicka
  • 215-168 r. p. Ch. – wojny z Macedonią
  • 192-188 r. p. Ch. – wojna syryjska przeciw Seleukidom o panowanie nad Azją Mniejszą
  • 146 r. p. Ch. – ostateczne pokonanie Kartaginy
  • 133 r. p. Ch. – opanowanie Pergamonu
  • 113-101 r. p. Ch. – walki z Cymbrami i Teutonami
  • 113-111 r. p. Ch. – próby reform rolnych zapoczątkowane przez braci Grakchów
  • 89-64 r. p. Ch. – wojny z Mitrydadesem VI o Azję Mniejszą
  • 82-79 r. p. Ch. – dyktatura Suli
  • 73-71 r. p. Ch. – powstanie Spartakusa
  • 63 r. p. Ch. – zdobycie i zajęcie Syrii przez Pompejusza
  • 60 r. p. Ch. – triumwirat Cezara, Pompejusza i Krassusa
  • 58-50 r. p. Ch. – podbój Galii przez Cezara
  • 15 III 44 r. p. Ch. – zabójstwo Cezara
  • 43 r. p. Ch. – drugi triumwirat (Oktawian, Marek Aureliusz, Lepidus)
  • 40 r. p. Ch. – wojny z Partami
  • 30 r. p. Ch. – zwycięstwo Oktawiana po serii wojen domowych; podporządkowanie Egiptu Rzymowi

 

Pryncypat
  • 30-14 a. Ch. – rządy Oktawiana Augusta
  • 14-69 r. – rządy dynastii julijsko-klaudyjskiej
  • 40 r. – próby wprowadzenia rządów absolutnych (po raz pierwszy ogłoszono cesarza bogiem)
  • 43 r. – wyprawa do Brytanii
  • 64 r. – pożar Rzymu
  • 66-73 r. – powstania na terenie Galii, Judei i w Afryce
  • 69-96 r. – rządy dynastii Flawiuszów
  • 77-84 r. – podboje Brytanii pod wodzą Agrykoli
  • 85 r. – początek wojen z Dakami
  • 96-194 r. – panowanie dynastii Antoninów
  • 106 r. – poszerzenie granic państwa rzymskiego o Dację
  • 193-235 r. – panowanie dynastii Sewerów
  • 195-199 r. – opanowanie Mezopotamii po wojnach z Partami
  • 230 r. – najazd Persów na Mezopotamię
  • 235 r. – Germanie pojawiają się u granic cesarstwa
  • 249-260 r. – prześladowania chrześcijan
  • 284-305 r. – panowanie cesarza Dioklecjana; wprowadzenie dominatu
  • 306-313 r. – woja domowa; przywrócenie jedności państwa przez Konstantyna
  • 311 r. – wprowadzenie tolerancji na chrześcijan
  • 330 r. – Konstantynopol nową stolica cesarstwa
  • 361 r. – wyparcie Galów za Ren
  • 375 r. – pojawienie się Hunów; początek wielkiej wędrówki ludów; próby osiedlenia się Gotów w granicach cesarstwa
  • 380 r. – chrześcijaństwo religią panującą (edykt tesaloński Teodozjusza Wielkiego)
  • 406 r. – przełamanie przez Germanów linii Renu i opanowanie przez nich kolejnych rzymskich prowincji
  • 410 r. – najazd Wizygotów na Rzym
  • 455 r. – spustoszenie Rzymu przez plemię Wandalów
  • 476 r. – detronizacja ostatniego cesarza Zachodu – Romulusa Augustulusa