Chronologiczne dzieje państwa polskiego w średniowieczu

dział: Państwo

Polska wczesnopiastowska:

  • 965 – sojusz z Czechami, małżeństwo księcia Mieszka I z Dobrawą
  • 966 – chrzest Polski
  • 972 – zwycięstwo nad niemieckim margrabią Hodonem w bitwie pod Cedynią
  • 981 – zajęcie Grodów Czerwieńskich przez księcia kijowskiego Włodzimierza
  • 990 – odebranie Czechom Śląska; przyłączenie Małopolski
  • 991 – „Dagome iudex”, najstarszy dokument dotyczący państwa polskiego
  • 997 – misja Św. Wojciecha w Prusach
  • 1000 – pielgrzymka cesarza Ottona III do Gniezna; utworzenie metropolii gnieźnieńskiej
  • 1002-1018 – trzy wojny z cesarzem Henrykiem II (zajęcie Milska i Łużyc)
  • 1003 – zajęcie Czech i Moraw
  • 1018 – wyprawa kijowska Bolesława Chrobrego; przyłączenie Grodów Czerwieńskich
  • 1025 – koronacja Bolesława Chrobrego na króla
  • 1025 – koronacja Miesza II
  • 1028 i 1030 – najazdy Mieszka II na Saksonię
  • 1031 – najazd ruski i niemiecki; utrata Milska, Łużyc i Grodów Czerwieńskich
  • 1037 – bunt feudałów; rewolucja ludowa
  • 1038-1039 – najazd księcia czeskiego Brzetysława; utrata Śląska
  • 1039-1041 – opanowanie małopolski przez Kazimierza odnowiciela; Kraków główna siedzibą władcy
  • 1047 – odzyskanie Mazowsza z rąk Miecława
  • 1076 – koronacja Bolesława Śmiałego
  • 1079 – zabójstwo biskupa Stanisława; bunt rycerstwa; wygnanie króla na Węgry
  • 1090-1092 – przejściowe opanowanie Pomorza Gdańskiego przez Władysława Hermana
  • 1093 – bunt przeciwko palatynowi Sieciechowi
  • 1097 – wydzielenie dzielnic dla synów przez Władysława Hermana
  • 1102 – podział kraju pomiędzy Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego
  • 1106-1007 – wojna domowa ze Zbigniewem; zjednoczenie kraju przez Bolesława Krzywoustego
  • 1109 – odparcie ataku Henryka V (obrona Głogowa)
  • 1119 – przyłączenie Pomorza Gdańskiego do państwa Bolesława Krzywoustego
  • 1121-1122 – podbój Pomorza Zachodniego; książę pomorski Warcisław lennikiem Polski
  • 1131- zerwanie sojuszu z Węgrami, spustoszenie Śląska przez czechów
  • 1133 – zagrożenie niezależności Kościoła polskiego dążeniami arcybiskupstwa w Magdeburgu
  • 1138 – tzw. testament Bolesława Krzywoustego; wprowadzenie zasady senioratu, wydzielenie synom dzielnic

 

Rozbicie dzielnicowe:

  • 1138 – Władysław II seniorem
  • 1146 – wygnanie Władysława II z kraju przez braci
  • 1146 – najazd cesarza Konrada III
  • 1157 – najazd cesarza Fryderyka I Rudobrodego; Bolesław lennikiem cesarza Niemiec
  • 1167 – wydzielenie dzielnicy Kazimierzowi Sprawiedliwemu
  • 1173 – początek rządów Mieszka III starego w Krakowie
  • 1177 – obalenie pryncypatu Mieszka III; osadzenie na krakowskim tronie Kazimierza Sprawiedliwego
  • 1180 – zjazd w Łęczycy książąt piastowskich, możnych i biskupów
  • 1191 – zajęcie Krakowa przez Mieszka III Starego
  • 1194 – śmierć Kazimierza Sprawiedliwego
  • 1194 – Leszek Biały zasiada na tronie krakowskim
  • 1195 – bitwa nad Mozgawą; klęska Mieszka III
  • 1198 – odzyskanie Krakowa przez Mieszka III Starego
  • 1205 – odparcie najazdu Rusinów
  • 1207 – Wincenty Kadłubek krakowskim biskupem
  • 1211 – lokacja Złotoryi
  • 1226 – sprowadzenie Krzyżaków do Polski
  • 1227 – zjazd książąt w Gąsawie; zabójstwo Leszka Białego
  • 1227-1232 – rywalizacja Konrada Mazowieckiego i Henryka Brodatego o Kraków
  • 1230 – osadzenie Krzyżaków na ziemi chełmińskiej
  • 1232 – objęcie tronu krakowskiego przez Henryka Brodatego
  • 1241 – bitwa pod Legnicą, najazd tatarski na Polskę; śmierć Henryka Pobożnego
  • 1262 – najazd litewski na Mazowsze
  • 1283 – zagrożenie ze strony Krzyżaków po podbiciu przez nich Prus
  • 1288 – objęcie rządów nad dzielnica krakowska przez Henryka Probusa po śmierci Leszka Czarnego; walki z księciem Władysławem Łokietkiem
  • 1290 – starania Henryka Probusa o koronę polska; zapisanie ziemi krakowskiej i sandomierskiej Przemysłowi II

 

Dynastie Piastów, Przemyślidów i Andegawenów:

  • 1290-1290 – utrata Małopolski przez Przemysła II
  • 1295 – koronacja Przemysła II w Gnieźnie; jego królestwo objęło Wielkopolskę i Pomorze
  • 1296 – zamordowanie Przemysła w Rogoźnie
  • 1300 – koronacja Wacława w Gnieźnie; wygnanie Władysława Łokietka
  • 1304-1306 – Łokietek zajmuje Małopolskę, ziemię sieradzką, łęczycką, Pomorze Gdańskie i Kujawy
  • 1306 – zamordowanie Wacława III
  • 1308 – zajęcie Gdańska przez Brandenburczyków; wezwanie na pomoc Krzyżaków; zajęcie przez nich całego Pomorza Gdańskiego
  • 1311-1312 – bunt wójta Alberta w Krakowie
  • 1320 – koronacja Władysława Łokietka w Krakowie
  • 1329-1332 – najazdy Krzyżaków, sprzymierzonych z Janem Luksemburskim
  • 1333 – bitwa pod Płowcami
  • 1335 – układy w Wyszehradzie
  • 1339 – układ sukcesyjny Kazimierza Wielkiego w Andegawenami
  • 1339 – proces z Krzyżakami w Warszawie
  • 1343 – pokój w Kaliszu
  • 1347 – kodyfikacja praw zwyczajowych dla Małopolski i Wielkopolski
  • 1351 – Mazowsze lennem Polski
  • 1364 – Kazimierz Wielki funduje uniwersytet w Krakowie
  • 1374 – Ludwik Andegaweński wydaje przywilej dla szlachty w Koszycach
  • 1376-1377 – konflikt z Litwą o Ruś Czerwoną
  • 1385 – unia polsko-litewska w Krewie
  • 1386 – chrzest Jagiełły i ślub z Jadwigą; Jagiełło królem Polski
  • 1392 – uznanie Witolda Wielkim Księciem Litewskim pod zwierzchnictwem Jagiełły, jako najwyższego księcia Litwy

 

Dynastia Jagiellonów
  • 1400 – odnowienie uniwersytetu w Krakowie
  • 1400-1401 – wyprawy krzyżackie na Litwę
  • 1401 – unia wileńska
  • 1409-1411 – wielka wojna z Zakonem Krzyżackim; decydujące zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem (15 VII 1410)
  • 1411 – I pokój toruński
  • 1413 – unia w Horodle
  • 1430 – przywilej jedlneński, wprowadzający nietykalność osobistą dla szlachty
  • 1435 – pokój w Brześciu Kujawskim, kończący wojnę z Krzyżakami
  • 1440 – Władysław, syn Jagiełły, królem Węgier
  • 1444 – śmierć Władysława w bitwie pod Warną
  • 1447 – koronacja Kazimierza IV Jagiellończyka
  • 1454 – akt inkorporacji Prus do Polski (na wniosek Związku Pruskiego); wybuch wojny trzynastoletniej
  • 1466 – II pokój toruński
  • 1471-1479 – powołanie Władysława, syna Kazimierza Jagiellończyka, na tron czeski
  • 1490 – Władysław Jagiellończyk królem Węgier
  • 1492 – Aleksander  Jagiellończyk Wielkim Księciem Litewskim
  • 1496 – przywilej piotrkowski dla szlachty
  • 1499 – unia wileńska
  • 1500-1503 – wojny z Moskwą
  • 1505 – sejm radomski; konstytucja Nihil novi
  • 1506 – zatwierdzenie Statutów Łaskiego