Funkcjonowanie parlamentu angielskiego

Z XIV wieku pochodzi podziała parlamentu angielskiego na dwie izby: Izbę Lordów i Izbę Gmin. W skład pierwszej z wymienionych izb wchodzili arcybiskupi, biskupi, opaci oraz lennicy królewscy, baronowie, hrabiowie. Skład Izby Lordów był w ciągu kolejnych lat powiększany, o osoby które do tej izby były wprowadzane przez króla. Monarcha wprowadzając kogoś co izby wyższej parlamentu obdarzał go tytułem para. W Izbie Gmin zasiadali rycerze, którzy występowali tutaj jako reprezentanci hrabstw oraz delegaci uprzywilejowanych miast. Początkowo reprezentantów do Izby Gmin desygnował szeryf, z czasem wybór następował w drodze głosowania, które było przeprowadzane na terenie hrabstwa. W XV wieku została ustalona zasada, że w wyborach mogą brać udział osoby, zamieszkujące na terenie hrabstwa. W 1429 r. został wprowadzony system wyborów do Izby Gmin, który uprzywilejował osoby o najwyższych majątkach. Taka zasada ordynacji wyborczej przetrwała do 1832 r.

Parlament był zwoływany przez króla. Nie istniały stałe terminy, w który obradował parlament. Król zwoływał jego posiedzenia zazwyczaj co roku, a miejscem obrad stało się opactwo wesminsterskie. Posłów początkowo wiązały instrukcje od wyborów, których ich poparli. Jednak już w XV wieku mogli głosować według swoje uznania. Posłów traktowano jako przedstawicieli całego narodu, a nie jako delegatów określonej ziemi albo hrabstwa. Członkowie parlamentu cieszyli się szczególną prawną ochroną.

Kompetencje parlamentu angielskiego obejmowały sprawy skarbowe, ustawodawcze oraz sądowe. Najważniejszym jego uprawnieniem było wyrażanie zgody na nowe podatki. W 1297 r. król Edward I obdarzył parlament wyłącznym prawem do uchwalania podatków. W kwestii uprawnień o charakterze ustawodawczym, parlament miał prawo do przedstawiana królowi petycji dotyczących wprowadzenia nowych praw, nowych ustaw. Król mógł taki projekt odrzucić albo tez wydać nową ustawę zgodnie z treścią przedstawioną w petycji przez parlament. W XIV wieku pojawiła się zasada, że każdy nowy projekt, aby stać się obowiązująca ustawą musi zostać uchwalony przez obie izby oraz uzyskać potwierdzenie przez monarchę. W dziedzinie sądownictwa parlament angielski rozpatrywał sprawy dotyczące postawienia w stan oskarżenia osoby, która pełniła funkcje urzędniczą. W takich przypadkach powodem postawienia w stan oskarżenia było nadużywanie posiadanej przez tę osobę władzy. Izba Lordów pełniła w takim przypadku rolę sądu właściwego dla rozstrzygania spraw impeachmentu. Parlament miał także prawo do wydania specjalnej ustawy tzw. Act of acttainder, w której skazywał jakąś osobę pomijając drogę postępowania sądowego, na wygnanie lub karę śmierci. To uprawnienie było formą kontroli parlamentu nad władzą królewską oraz urzędniczą.

Za czasów rządów Tudorów obserwujemy polityczną degradację parlamentu. Jej powodem stało się umacnianie władzy absolutnej w Anglii przez władców z tej dynastii. W tym czasie parlament był zwoływany rzadko. Nie stanowił też realnej przeciwwagi dla woli króla, której często się podporządkowywał. Król Henryk VIII doprowadził do całkowitego podporządkowania sobie władzy ustawodawczej. Przedstawiciele dynastii Tudorów na tronie angielskim, zachowywali pozory legalizmu i zwoływali parlament regularnie. To była zupełnie różna sytuacja od tej za panowania Stuartów, kiedy parlament za panowania Jakuba I był zwołany zaledwie cztery razy przez 22 lata rządów. Jego następca Karol I nie zwołał obrad parlament w ogóle.