Hinduizm był kontynuacją wedyzmu i braminizmu, ukształtował się ok. IV tysiąclecia pne. Początkowo uznawano go za religie monoteistyczna, oddawano część jednemu Bogu, przyjmującemu różne postacie. Z czasem hinduizm podzielił się na dwa odłamy, oddające cześć dwóm bogom: Wisznu i Śiwa. Do dziś niektórzy uważają, że politeizm hinduizmu jest pozorny, a w istocie Hindusi wyznawcy Wisznu i Śiwy uznają swoich bogów jako przejaw Boga Najwyższego. Jeszcze inni proponują uznać hinduizm, jako religię heroistyczną, co oznacza stan pośredni między politeizmem a monoteizmem oraz kult wielu istot boskich, z których jedna jest najwyższym bogiem, pozostałe zaś są podporządkowane pomniejszymi istotami nadprzyrodzonymi.
Cechy charakterystyczne hinduizmu są następujące:
- cześć oddaje się jednemu bogu, który przejawia się pod postaciami męskiej i żeńskiej energii,
- największym autorytetem, cieszą się księgi „Wedy” i teksty normatywne,
- religia jest niespójna tzn. wyraźnie wyodrębnia się ugrupowanie siwaickie i wisznuickie,
- religia ingeruje w stosunki społeczno- ekonomiczne, przyznając pierwszeństwo dla kasty braminów,
- życie społeczne podlega pod ściśle określony rytuał,
- bramini pełnią funkcję kapłanów,
- uznawane są trzy ścieżki zbawienia,
- wiara w sansarę (wędrówkę dusz – koło egzystencji) i karmanę (odpłata za czyny),
- bóstwa powinny być adorowane(pudża),w odróżnieniu od wedyjskiej ofiary,
- istnieje bogaty panteon bogów,
Kult bogów odbywa się w świątyniach i domach rodzinnych. Wizerunki bogów występują w postaci rzeźby lub malowidła, które podczas powstawania podlegają obrzędowi religijnemu. Według wierzeń artysta przedstawiający bóstwo powinien najpierw oddać jemu hołd.
Hinduistyczny panteon bogów przeszedł wiele metamorfoz i pewnie z tego powodu jest tak bardzo bogaty.
Najważniejsze bóstwa zgodnie z tym, co powiedziałam powyżej to tak zwana triada (trimurti), czyli trzej bogowie: Brahma, Wisznu i Śiwa.
Brahma uważany był wśród Hindusów za absolut, który przejawia się za pośrednictwem wielu bogów osobowych stojących niżej w hierarchii.
Brahma według wierzeń jest twórcą okresów świata ( kalpa).Często jego wizerunek przedstawiano jako brodatego mężczyznę z czterema głowami i czterema ramionami. Według wyznawców hinduizmu, życie Brahmy odmierza cykl kosmicznego czasu świata.
Wisznu - jego główną funkcja jest utrzymanie porządku we wszechświecie. Według wierzeń Wisznu to bóg dobry i przyjazny ludziom, często przedstawiany jako młodzieniec w błyszczącym diademie, jeżdżący na mitycznym ptaku Garudzie.
Kryszna jest ósmym wcieleniem boga Winszu, jednym z głównych bohaterów pieśni indyjskiej "Bhagawadgita" oraz fragmentu eposu "Mahabharata".
Śiwa uważany za Pana Świata, reprezentuje mroczne i pozytywne aspekty sacrum. Jest jednocześnie bogiem zagłady, śmierci, choroby, ascetyzmu oraz kreatywności i witalności, Śiwa przyjmuje kult jako bóstwo płodności(jego symbolem jest fallus), nauczyciel wszechświata, opiekun dramatu, literatury, tańca i medytacji. Śiwa przedstawiany bywał jako istota łagodna lub groźna, często w tańcu.
Oprócz wymienionej triady Hindusi wierzyli w moc tzw. opiekunów stron świata, np.:
- Indra, król bogów pan wojny, był uosobieniem odważnego wojownika, bohatera, hulaki. Był również władcą deszczu, burzy, błyskawicy i gromu oraz bogiem płodności. W ikonografii bywa przystawiany z piorunami.
- Agn,
- Jama,
- Waruna bóg nieba i deszczu.
Dużą wagę przywiązywano także do bóstwa zwierzęcego np.:
- Nankin,
- Garuda, wierzchowiec (vahanam) boga Wisznu, bywa przedstawiany jako złoty lub czerwony orzeł w ciele człowieka,
- Hanuman oddany sługa Ramy,
- Genesis bóg mądrości, usuwający przeszkody, pan bóstw podziemnych; syn Sziwy i Parwati, przedstawiany w postaci ludzkiej z głową słonia.
Hinduizm starożytny jest pokrewny wielu kierunkom filozoficznym np.: joga, czy sankhaja