Informacje wstępne

Kryzys rządów republikańskich dał się już zauważyć podczas prób reform podjętych przez braci Grakchów. Walki o demokratyzację ustroju doprowadziły do powstania dwóch politycznych ugrupowań: popularów i optymatów. Rywalizacja pomiędzy tymi dwoma obozami przyczyniła się do upadku republiki rzymskiej. Pierwsze ze stronnictw skupiało w swoich szeregach osoby niezadowolone z rządów Senatu. Proponowali całych wachlarz reform o charakterze społecznym i politycznym, a celem stało się uzyskanie poparcia wśród najniższych, ale najliczniejszych warstw ludności Rzymu. Drugie stronnictwo oparło się o bogatych i wpływowych obywateli miasta. Przedstawiali się jako zwolennicy istniejącego porządku politycznego, a więc opowiadali się za silną władzą senatu. Polityk Gajusz Mariusz zaproponował reformę wojskową w II wieku p. Ch. Armia rzymska została przekształcona w armię zawodową, a to przyczyniło się do silniejszego powiązania armii z kierującym nią wodzem. To jak przyniosły kolejne lata okazało się być bardzo dużym zagrożeniem dla rządów republikańskich. Armia coraz częściej była wykorzystywana do prywatnych rozgrywek pomiędzy rzymskimi dowódcami i politykami. Brała udział w wojnach domowych gromiąc przeciwników politycznych swoich wodzów. Następował także powolny upadek roli Senatu oraz ludowych zgromadzeń. Dodatkowym elementem, który także bardzo silnie przyczynił się do zburzenia republikańskiego ustroju, stały się powstania niewolników. Liczne wojny, które prowadziło imperium powiększyły znacznie ich liczbę oraz przyczyniły się do znacznego pogorszenia się ich sytuacji.

W 27 r. p. Ch. republika rzymska została zastąpiona cesarstwem. Pierwszym cesarzem został Oktawian August.