Według danych statystycznych na całym świecie żyje dziś 0,3 % ludności wyznania mojżeszowego, najwięcej ich przebywa na terenie Stanów Zjednoczonych – 5,6 mln i Izraela 4,7 mln.
Około XVIII - XVII wieku pne na terenie Bliskiego Wschodu (Palestyna), wśród plemion hebrajskich powstała jedna z najstarszych religii monoteistycznych. Do dziś mimo cech uniwersalistycznych, uznawana jest za religię narodową Żydów, a jej wyznawcą może zostać tylko osoba urodzona z matki Żydówki (w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się odstępstwa od tej zasady). Judaizm nazywany jest wyznaniem mojżeszowym lub mozaizmem, jego dzieje można podzielić na dwa okresy tj. : pierwszy biblijny – podczas, którego głównym źródłem wiary jest Stary Testament, oraz drugi okres pobiblijny, zwany talmudycznym.
Talmud to zbiór zasad wraz z komentarzami rabinów (mistrzów), ukształtował się z literatury żydowskiej i miał bardzo duży wpływ na formę religii judaistycznej. We współczesnym judaizmie tradycyjnym rabin pełni rolę administratora gminy wyznaniowej, jest odpowiedzialnym za prowadzenie nabożeństw, szkoły (zwanej chederą ), opiekuje się także domem modlitwy. Pozycja rabina wyznaczona jest przez wiedzę religijną, którą posiada, nie przez sakrament namaszczenia.
Jeden z władców izraelskich Dawid, żyjący w starożytności założył stolicę Palestyny Jerozolimę, a jego następca Samuel wybudował tam najważniejszą świątynie żydowską.
W IX wieku Palestyna rozpadło się na dwie części : północną –Izrael, który w VIII wieku p.n.e. został podbity przez Asyrie i południową – Judeę, podbitą przez Babilonię w VI wieku p.n.e., rozpoczął się w ten sposób okres nazywany „ niewola babilońską”.
Pomiędzy V i VI wiekiem p.n.e. zakończyły się prace nad Talmudem, który jest dziełem zawierającym prawa i przepisy religijne. Rozpowszechniony wśród gmin żydowskich w Azji, Europie i Afryce między VI i IX wiekiem p.n.e., stał się drugą po Starym Testamencie pod względem ważności księga judaizmu. Talmud miał bardzo duży wpływ na działalność misjonarską głównie na terenach półwyspu arabskiego, Afganistanu, Hiszpanii, Rusi Kijowskiej i w innych miejscach przebywania Żydów.
W VIII wiek p.n.e. doszło do poważnego rozłamu wśród Żydów, bowiem część ich przebywająca m i. n.n. na Rusi, w Egipcie, przyjęła za podstawę część Biblii tzw. karaim, (Pięcioksiąg -Tora ), druga część za podstawę wiary uznała Talmud, a trzecia kwestionując Torę i Talmud, oparła swoja wiarę na rozumie.
W XIX i XX wieku doszło do poważnych zmian w sensie politycznym i terytorialnym wśród Żydów, miały na to wpływ następujące czynniki: emigracja zarobkowa (głównie z Europy do USA), faszyzm ostro skierowany przeciw ludności żydowskiej, oraz powstanie państwa Izrael w 1948 roku. Przemiany te ukształtowały dzisiejszy wizerunek religii mojżeszowej .
W czasie wielowiekowego istnienia judaizm uległ wielu przekształceniom, do dziś zachował następujące zasady:
- podstawą wiary jest uznanie wiecznego, jednego, osobowego i niematerialnego Boga Jahwe (Jahwe znaczy „jam jest, który jest”, często imię Boga zastępowane jest słowem „Adonai”, co znaczy Pan Bóg).
- Bóg Jahwe jest stwórcą świata i jego „opiekunem”. Żydzi uważają się za naród szczególnie umiłowany przez Boga, nazywając się narodem „wybranym”, z którym Bóg Jahwe zawarł przymierze.
Rozwój judaizmu związany jest z wędrówką plemion hebrajskich pod przywództwem Mojżesza, któremu Bóg dał przykazania jak należy żyć (Dekalog). Wyznawcy judaizmu oczekują przyjścia Mesjasza, nie uznali i nie uznają Jezusa Chrystusa jako Boga. Według judaizmu każdy człowiek powstał dzięki swojemu stwórcy Bogu, który obdarzył go wolna wolą i to dzięki niej może zasłużyć sobie na nagrodę lub karę za popełnione przez siebie czyny. Według Żydów istnieje życie pozagrobowe, o którym już na ziemi trzeba pamiętać. Bóg
w zamian za miłość wymaga jedynie posłuszeństwa Jego prawom i nakazom.
Miejscem wspólnej modlitwy dla Żydów jest synagoga, w której obowiązuje mechica, czyli zasada segregacji płci. Oznacza to, że parter w synagodze jest zarezerwowany dla mężczyzn, a galeria znajdująca się na piętrze tzw. babiniec dla kobiet. Centralne miejsce synagogi stanowi podium tzw. bima lub tewa zbudowana w formie namiotu lub kapliczki wewnątrz, której znajduje się stół do wykładania i czytania Tory. Bima służy też dla kantora, który z jej wnętrza prowadzi modlitwę w synagodze. Ściana ukierunkowana w stronę Jerozolimy kryje w sobie arkę aron ha- kodesz (hebr. Arka Przymierza) ze zwojami Tory.
W wyniku rozproszenia diaspory, (opisywanej w rozdziale Palestyna – z dziejów Judaizmu) niektórzy Żydzi do dziś mieszkają w różnych państwach, utrzymując jednak własną odrębność religijną, najlepszym tego przykładem są Żydzi żyjący w Stanach Zjednoczonych Ameryki.