Jest to forma ustroju politycznego, która rozwinęła w okresie schyłku średniowiecza. Jej powstanie związane było z wyodrębnieniem się tzw. stanów, czyli grup społecznych. W wyniku powstania tej formy ustrojowej, władza królewska uległa ograniczeniu, właśnie na rzecz wspomnianych stanów – szlachty, duchowieństwa i mieszczaństwa. Udział tych grup w rządach był realizowany poprzez reprezentację w stanowych zgromadzeniach, z których później wyłoniły się parlamenty.
Monarcha stanowa straciła swoją rację bytu w czasach nowożytnych. Z tego względu, że europejscy monarchowie zwiększając zakres posiadanej władzy, doprowadzili do pwstania nowej formy monarchii – monarchii absolutnej. Jedynie w nielicznych europejskich krajach ten typ monarchii nie stał się dominującym. Mowa tutaj o Polsce i Anglii. W tych państwach parlamenty, a tym samym wchodzące w ich skład stany, zdołały zachować swoje uprawnienia, a nawet je powiększyć.