Klęska Austrii w 1866 r. w wojnie z Prusami, pokazała słabość monarchii i zadecydowała ostatecznie o zmianach politycznych, jakie nastąpiły w kolejnym roku. Obawy kół rządzących budziła postawa ludności węgierskiej, dlatego też w ściślejszym jej powiązaniu z państwem austriackim widzieli wzrost siły Austrii. W sierpniu 1866 r. odbył się w Wiedniu zjazd politycznych przywódców narodowości słowiańskich. W czasie obrad część zgromadzonych wypowiedziała się za federalistycznym programem zmian, a więc za podziała państwa austriackiego na pięć autonomicznych krajów. Miały to być dwa kraje austriackie, Czechy, Węgry wraz z Kroacją oraz Galicja). Opór wobec takie rozwiązania stawili przedstawiciele Słoweńców, Ukraińców oraz Niemców zamieszkujących Tyrol. Ponadto takie rozwiązanie nie zadowoliło cesarza Franciszka Józefa. Ten ostatni pod wpływem swojej żony zgodził się ostatecznie na pierwszy z omawianych wariantów, czyli na ugodę z Węgrami.
3 kwietnia 1867 r. węgierski sejm przyjął ugodę, a 12 czerwca zatwierdził ją Franciszek Józef. Na jej mocy Austria i Węgry zostały połączone unią personalną oraz unią rzeczową. Każde z tych państw zachowało swój wewnętrzny ustrój polityczny, a więc własny parlament oraz rząd. Państwa miały posiadać jednego, wspólnego monarchę w osobie cesarza z dynastii Habsburgów. Do spraw wspólnych zaliczono także: politykę zagraniczną, wojsko, skarb. W związku z tym powstały trzy wspólne ministerstwa, zajmujące się powyższymi kwestiami. W celu załatwienia także wspólnych spraw ustalono, że co roku będą się zbierać na wspólne dyskusje przedstawiciele austriackiego i węgierskiego parlamentu. Obrady będą się odbywać na przemian raz w Wiedniu raz w Budapeszcie.
Parlament austriacki był dwuizbowy i składał się z Izby Deputowanych i z Izby Panów. W skład pierwszej z nich wchodzili delegaci krajowych sejmów, bowiem każdy z krajów wchodzących w skład Austrii otrzymał autonomię. Izba Deputowanych natomiast w całości była powoływana przez cesarza, a wchodzili w jej skład członkowie dynastii, dygnitarze państwowi oraz biskupi, a także ludzie zasłużeni dla Kościoła, nauki czy sztuki.
Parlament węgierski był także dwuizbowy i składał się z izby poselskiej i izby magnatów. Własnym sejm posiadała Chorwacja, a jego delegaci mieli prawo do zasiadania w sejmie węgierskim.
Oba państwa połączone unią, oficjalnie od 1868 r., przyjęły nazwę Monarchii Austro-Węgierskiej.
W grudniu 1867 r. cesarz zatwierdził zmiany w konstytucji i ta ustawa zasadnicza zwana też „konstytucją grudniową” przetrwała do upadku państwa, czyli do 1918 r.