Organizacja gospodarczo-społeczna

Turcja okresu nowożytnego była państwem feudalnym. Jednak był to ustrój trochę odróżniający się modelu europejskiego. Specyfika wywodziła się z muzułmańskiego prawa religijnego (szariat). Głosiło ono, że cała ziemia jest własnością Allaha, a z jego polecenia dysponują nią sułtan lub kalif. Teoretycznie więc nikt z uprawiających ją osób nie był jej właścicielem, a jedynie użytkownikiem i dzierżawcą. Ziemia w państwie tureckim dzieliła się na trzy grupy: miri, tj. państwowe dobra, skarbowe, wakf – majątki fundacji religijnych  i mülk – chłopskie posiadłości prywatne.  Pogląd o boskiej własności ziemi w Turcji przyczynił się do tego, ze w tym państwie nie wykształciła się grupa wielkich właścicieli ziemskich czy arystokracji. W państwie tureckim każdy wyznawca islamu miał możliwość awansu społecznego, osiągnięcia najwyższych godności w państwie. Ziemia państwowa znajdowała się w użytkowaniu lennych panów. Otrzymywali oni ją wraz z prawem pobierania świadczeń od chłopów, w zamian za obowiązek służy wojskowej dla monarchy. Ziemie należące do fundacji religijnych były uprawianie na przez chłopów, którzy płacili fundacjom daniny. Prywatni właściciele ziemi uiszczali także należności wobec państwa. System feudalny opierał się na pracy chłopów-poddanych (raja). Tą nazwą określano chłopów chrześcijańskich, ale także i muzułmanów. Położenie tej grupy ludności było ciężkie. Grupa ta była zobowiązana do licznych danin, powinności i posług. Ponadto byli oni przypisani do ziemi którą uprawiali. W porównaniu z położeniem europejskich chłopów, sytuacji chłopów w państwie tureckim była gorsza, jednak pod względem formalnym korzystniejsza, bowiem nie podlegali jurysdykcji swoich panów. Podatki płacili także bezpośrednio poborcom podatkowym.

Słabą stroną tureckiej gospodarki było posługiwanie się pracą niewolników, których dostarczały liczne wojny prowadzone przez państwo. Jeńców kierowano do różnych prac, natomiast kobiety były oddawane do haremu.

Wiek XVII przyniósł w Turcji osłabienie władzy sułtańskiej. Kryzys, który dał się już zauważyć pod koniec XVI wieku objął wszystkie dziedziny życia państwowego. Jednym z jego najgroźniejszych przejawów był upadek władzy sułtańskiej. W 1622 r. miał miejsce przewrót pałacowy dokonany przez janczarów, podczas którego został zamordowany sułtan Osman II (1618-1622). Panujący w kolejnych latach tureccy monarchowie zdawali sobie sprawę z kryzysu i chaosu, który zagościł w państwie. Sułtan Murad IV (1623-1640) rozprawił się w opozycją i wzmocnił władzę centralną przy pomocy oddanej mu armii.

olejne lata pokazały, że kryzys państwa ma głębsze źródła. W XVII wieku rewolty zagościły na stałe w państwie tureckim. Ich kreatorami z jednej strony byli janczarzy, a z drugiej strony dworskie kamaryle i kobiety z sułtańskiego haremu. Wybuchają także chłopskie bunty, a ich główną przyczyną stał się gwałtowny wzrost ucisku feudalnego. Pierwszą reakcją na wzrost wyzysku chłopa, stało się zbiegostwo. Chłopi uciekali ze wsi do miast. Tutaj mieszali się z miejską biedotą, tworząc element niezadowolony z rządów. Władze zostały zmuszone do wydania zakazu wpuszczania zbiegłych chłopów do miast. Nasilenie się walk o charakterze społecznym przyczyniło się do wzrostu zbójnictwa. Za broń zaczęły chwytać narodu podbite przez Turków – Bułgarzy, Serbowie czy Kurdowie. Sułtanowie z rodu Köprülich uważali, że najlepszym sposobem rozładowania tych napięć jest wojna, która rozładowuje napięcie wewnątrz państwa, dostarcza łupów i zasila pusty skarb państwowy.