Europa po 1945 r. została podzielona, zgodnie z określeniem W. Churchilla „żelazną kurtyną”. Na wschód od tej linii podziału zapanował system komunistyczny. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich zajął część ziem wschodnich Rzeczypospolitej, jeszcze w czasie ofensywy na froncie wschodnim. Ziemie republik nadbałtyckich, Ukrainy i Białorusi znalazły się granicach państwa sowieckiego. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej, w których władzę przejęli komuniści, stworzyły wraz z ZSRR tzw. blok wschodni. W jego skład weszły następujące państwa: ZSRR, Polska Rzeczypospolita Ludowa, Czechosłowacja, Rumunia, Bułgaria, Jugosławia, Albania, NRD, Węgry.
Na zachód od linii „żelaznej kurtyny” w krajach Europy zachodniej rozwijała się demokracja. Państwa alianckie wzięły pod swoją opiekę pokonane w czasie II wojny światowej Niemcy. Po 1945 r. dokonano podziały Niemiec pomiędzy ZSRR, Wielką Brytanię, Francję i USA. Były to tzw. strefy okupacyjne. Z trzech stref okupacyjnych: francuskiej, amerykańskiej i angielskiej w 1949 r. powstało nowe państwo niemieckie – Republika Federalna Niemiec. Natomiast ZSRR utworzył zależą od siebie, komunistyczną – Niemiecką Republikę Federalną. Taki podział Europy utrzymał się aż do końca lat 80-tych XX wieku.
- Rozwój demokracji ludowej i socjalizmu w Europie.