O państwie brandenbursko-pruskim i o jego mocarstwowości XVIII-wiecznej mówi się, iż była ona dziełem władców tego kraju. Elektorowie Brandenburgii, a później także królowie pruscy byli, co rzadko spotykało się w ówczesnej Europie, prywatnymi właścicielami swojego państwa. Na terenie królestwa pruskiego istniały domeny królewskie i dobra. W państwie pruskim domeny przynosiły ponad połowę dochodów skarbowych. W kraju nie było wielkiej magnaterii, a tutejsza szlachta w zamian za wzmocnienie jej władzy nad chłopstwem, wyrzekła się swoich politycznych aspiracji.
Hohenzollernowie, władający Brandenburgią, byli zainteresowani objęciem swoim posiadaniem także zależnych od Polski Prus Książęcych. Okazja nadarzyła się w XVII wieki, kiedy Rzeczypospolita Polska została osłabiona przez wieloletnie wojny toczone w tym wieku ze Szwecją, Rosją, Turcją. W 1657 r. na mocy traktatów welawsko-bygdoskich Polska musiała zrezygnować ze swojej lennej zwierzchności nad Prusami Książęcymi i przyznać temu terytorium pełną suwerenność. Jednocześnie Polska wyraziła zgodę na prawo przemarszu wojsk brandenburskich przez te ziemie. Ze swojej strony Elektor brandenburski, zrezygnował z Warmii, którą przekazała mu wcześniej Szwecja. Zależność Prus Książęcych od Polski nie została całkowicie zerwana, bowiem w razie wygaśnięcia potomstwa Wielkiego Elektora w linii prostej, Prusy miały wrócić do dawnej lennej zależności od państwa polskiego.
W roku 1697 królem Polski został wybrany elektor saski – Fryderyk August, zwany Augustem Mocnym. W 1700 r. wybuchła woja północna, która doprowadziła do upadku politycznego znaczenia Szwecji. Korzystając z sytuacji, która została wytworzona w Europie w trakcie tego konfliktu oraz z zaangażowania cesarza Leopolda I w wojnę o sukcesję hiszpańską, elektor Fryderyk III koronował się na króla Prus w 1701 r. (jako Fryderyk I Wilhelm) Jego następca – Fryderyk II, przyłączył się do koalicji antyszwedzkiej i na mocy pokoju podpisanego w Sztokholmie uzyskał część Pomorza, położoną na wschód od Odry oraz miast Szczecin (1720 r.).
Hohenzollernowie stworzyli najsilniejsze państwo w Europie Środkowo-Wschodniej, które obejmował: Brandenburgię, Pomorze Tylne oraz Szczecin, Prusy Książęce. W Niemczech środkowych państwo pruskie obejmowało: księstwo Magdeburg i Halberstadt, a w północno-zachodnich – księstwa Kleve i Minden oraz hrabstwa Mark i Ravensberg. Pozostała część Pomorza, położona za zachód od Odry, przypadła Prusom po kongresie wiedeńskim (1814 r.). Tereny te odstąpiła państwu pruskiemu Szwecja.
W XVIII wieku głównym przeciwnikiem Prus stało się państwo austriackich Habsburgów. W okresie wojny siedmioletniej Fryderyk Wielki zajął Śląsk. W 1763 r. pokój zawarty w Hubertusburgu potwierdził przynależność tej ziemi do państwa Hohenzollernów.
Kolejne zdobycze terytorialne Prusom przyniosły trzy rozbiory Rzeczypospolitej Polskiej. w 1772 r. Prusy zagarnęły Warmię, która została wcielona do Prus Książęcych (odtąd zwanych Wschodnimi), Prusy Królewskie bez miasta Gdańska i Torunia (zwane odtąd Zachodnimi), a także nadnotecką część Wielkopolski i Kujaw. Po II rozbiorze Polski (1793 r.) w granicach państwa pruskiego znalazły się: Gdańsk, Toruń, Wielkopolska z Gnieznem i Poznaniem, Kujawy oraz część Mazowsza (nowy obszar określono mianem – Prus Południowych). w 1795 r. w skład państwa pruskiego weszły: ziemie na północ od Pilicy i Bugu do Niemna wraz z Warszawą. Teren tez został nazwany Nowymi Prusami Wschodnimi. Ponadto do Prus został włączony obszar na górną Wartą, tzw. Nowy Śląsk.
Mimo że w wyniku dokonanych rozbiorów państwa polskiego, Rosja zagarnęła większość terytorium dawnej Polski, to jednak pod panowaniem państw niemieckich - Austrii i Prus, znalazła się większość polskiej ludności oraz tereny, na których znajdowały się największe polskie miasta. Tym samym Prusy, podobnie zresztą jak i Austria, przestały być państwem jednolitym pod względem narodowościowym