Sobór watykański II

Sobór Watykański II

11 października 1962 roku rozpoczął się Sobór Watykański II – trwał z przerwami do 8 grudnia 1965. Obrady Soboru rozpoczął papież Jan XXIII, a zakończył Pawła VI. Był to dwudziesty pierwszy sobór powszechny, poprzedzony okresem przygotowawczym, w latach 1959-1960, w czasie którego utworzono dziesięć komisji przygotowawczych, trzy sekretariaty oraz powołano Komisję Centralną.

Uczestnicy obrad przybyli niemalże ze wszystkich kontynentów np. :

• 33% pochodziło z Europy Zachodniej,
• 13% ze Stanów Zjednoczonych i Kanady,
• 22% z Ameryki Łacińskiej,
• 10% z Azji i Afryki,
• 3,5% z państw arabskich.

Historycy Kościoła podają liczbę uczestników sięgającą 3058, udział biskupów z państw socjalistycznych normowały pozwolenia władz państwowych, dlatego ich liczba sięgała 5% wszystkich uczestników. Obok biskupów w obradach Soboru uczestniczyli również eksperci duchowni i świeccy, obradom przysłuchiwali się audytorzy (siostry zakonne i katolicy świeccy) oraz obserwatorzy wspólnot niekatolickich (28 kościołów, w czasie ostatniej sesji ich liczba sięgnęła 106 osób). Różnorodność uczestników wskazywała na duże zainteresowanie Soborem oraz różne potrzeby Kościołów lokalnych.

Celem Soboru było m. in. dostosowanie dyscypliny kościelnej do wymogów czasu, uwspółcześnienia (aggiornamento) m.in. poprzez odnowienie Kościoła i powrót do źródeł. Dużą uwagę przywiązywano do omówienia spraw związanych z udziałem świeckich w Kościele oraz reformami Kościoła.

Sobór obradował w czterech sesjach, tylko pierwszej przewodniczył Jan XXIII, gdyż w trakcie trwania Soboru zmarł, kolejne były prowadzone przez papieża Pawła VI. Sesje odbyły się w następujących terminach:

• 11 X - 8 XII 1962,
• 29 IX - 4 XII 1963,
• 14 IX - 21 XI 1964,
• 14 IX - 8 XII 1965.

Tematyka obrad dotyczyła omówienia projektów wielu dokumentów, w tym konstytucji i dekretów soborowych, mówiących m.in. o:

• kwestiach istnienia Kościoła we współczesności ,
• kwestiach liturgicznych,
• działalności misyjnej,
• działalności ekumenicznej,
• środkach masowego przekazu,
• problemach wolności religijnej i wyznaniowej,
• stosunku Kościoła katolickiego do pozostałych kościołów i wyznań.

Podczas Soboru Watykańskiego II przyjęto przez ojców soboru następujące dokumenty:

• Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum concilium
• Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium
• Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum
• Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes
• Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli Inter mirifica
• Dekret o Kościołach wschodnich katolickich Orientalium ecclesiarum
• Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio
• Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele Christus dominus
• Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego Perfectae caritatis
• Dekret o formacji kapłańskiej Optatam Totius
• Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem
• Dekret o działalności misyjnej Kościoła Ad gentes divinitus
• Dekret o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum ordinis
• Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis
• Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate
• Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae

Ciekawostkę może stanowić fakt, że dokumenty soborowe po raz pierwszy w historii Kościoła spisane zostały bez użycia formuły anathema sit („niech będzie wyklęty”).W trakcie trwania obrad w 1963 roku została również ogłoszona encyklika pt. „Pokój na ziemi”, w której poroszono zagadnienia uchodźctwa politycznego.

Sobór Watykański II był najważniejszym wydarzeniem w życiu Kościoła w XX wieku, ponieważ :

• przyjęte dokumenty dogmatyczne i duszpasterskie wprowadziły wiele nowości dostosowanych do XX wieku,
• przeprowadzono zmiany liturgiczne np. wprowadzono języki narodowe, co było uznane za awans kultury różnych narodów,
• zniesiono odprawianie liturgii w języku łacińskim, co pomogło wiernym lepiej zrozumieć przebieg Eucharystii, księża celebrowali nabożeństwa twarzą do wiernych,
• podczas trwania Soboru papież Paweł VI nawiązał bliskie stosunki z patriarchą Konstantynopola Atenagorasem. 5 grudnia 1965 zostały odwołane ekskomuniki z 1054 roku. Pomogło to znacznie w otwarciu Kościoła na dialog ekumeniczny,
• zwiększyła się możliwość udziału świeckich w życiu Kościoła (laikat),wprowadzono dialog pomiędzy tymi podmiotami,
• powołano Synod Biskupów jako organ doradczy papieża,
• utworzono sekretariaty ds. religii niechrześcijańskich i niewierzących,
• nowym nurtem, szczególnie praktykowanym przez Jana Pawła II była tzw. nowa ewangelizacja, odnosząca się do działań misyjnych uznanych przez Sobór,
• obrady Soboru i wszystkie postanowienia odbywały się w charakterze otwartości i tolerancji .

Krytykę postanowień Soborowych podjęli jedynie konserwatyści, zarzucając mu nieuzasadnione porzucenie dotychczasowych praktyk oraz moderniści, zarzucający zbyt małe reformy.