System ustrojowy III Rzeszy

W 1933 r. zostały przeprowadzone w republice weimarskiej wybory parlamentarne. Przyniosły one pełne zwycięstwo partii NSDAP, kierowanej przez Adolfa Hitlera. Jego partia zdobyła bezwzględną liczbę głosów w Reichstagu. Taki wynik dał Hitlerowi pełnię władzy, o którą od dłuższego czasu walczył. Dominująca pozycja w parlamencie, pozwoliła mu doprowadzić do likwidacji politycznej opozycji. w dniu 14 lipca 1933 r. została wydana ustawa, zgodnie z którą jedyną legalnie działającą partią na terenie Niemiec była NSDAP. Ustawa jednocześnie wprowadzała zakaz powstawania innych partii politycznych, pod groźbą kary. Powyższą ustawa ugruntowała jedną z cech systemu faszystowskiego w Niemczech – monopartyjność.

W 1934 r. po śmierci prezydenta Hindenburga, Hitler połączył w swoim ręku stanowiska kanclerza i prezydenta republiki. Jednocześnie do niego należało także od tej pory zwierzchnictwo nad armią. Państwo powoli zaczęło się przekształcać w kraj o ustroju totalitarnym. Podporą władzy Hitlera obok oddanej mu partii stała się także niemiecka armia, na rozbudowę której nie szczędził środków. Swoją władzę w Niemczech oparł na zasadzie wodzostwa. Pełniąc jednocześnie funkcję kanclerza i prezydenta III Rzeszy, sprawował pełnię władzy państwowej. Taka sytuacja, mimo że nie znajdowała żadnego poparcia w systemie prawnym państwa, zaakceptowana została przez społeczeństwo w plebiscycie.

III Rzesza przekształciła się w państwo centralistyczne. Znoszono zasady federalizmu państwowego. W kwietniu 1933 r. Hitler opracował ustawę o ujednoliceniu państwa. III Rzesza została podzielona na 32 okręgi, na czele których stanęli namiestnicy. Mianował ich Hitler. Pełnili oni jednocześnie rolę zwierzchników partyjnych, a w swoich działaniach odpowiadali tylko przez kanclerzem. W 1934 r. likwidacji uległy sejmy krajowe. Rząd Rzeszy przejął nadzór nad rządami krajowymi. Wprowadzone zostało jednolite obywatelstwo dla wszystkich mieszkańców państwa. Stanowiska państwowe znalazły się w rękach działaczy partyjnych. Zgodnie z ustawą z 1937 r. urzędnicy zostali zmuszeni do składania przysięgi na wierność Hitlerowi. Nakaz ten dotyczył również sędziów.

Celem faszystów stało się objęcie kontrolą wszystkich dziedzin życia publicznego. Na sytuację w państwie ogromny wpływ miała przyboczna straż kanclerza w postaci SS. Stawała się ona główną bojową formacją III Rzeszy. Cechą systemu faszystowskiego była tajna policja – Gestapo, której celem stało się zwalczanie przeciwników nowego ustroju. Narzędziem walki z opozycją był obozy koncentracyjne.

W III Rzeszy łamano wszystkie prawa, jakie posiadali obywatele. Nie mogła legalnie działać opozycja polityczna. Możemy więc określić to państwo mianem policyjnego. System ustrojowy III Rzeszy odrzucał równość obywateli wobec prawa. Szczególnie mocno dotknęło to ludność żydowską. Wydane w 1935 r. tzw. ustawy norymberskie, pozbawiły tę grupę praw politycznych, ale także i osobistych. Odebrano im ich prawa wyborcze, prawo do piastowania urzędów, prawo do wykonywania niektórych zawodów. Zakazane zostały małżeństwa pomiędzy obywatelami niemieckimi a Żydami. Sytuacja prześladowań ludności żydowskiej osiągnęła kulminację w okresie II wojny światowej i znalazła swój wyraz w tzw. ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej.