Wśród przyczyn zawarcia unii pomiędzy Polska a Litwa należy wymienić:
- chęć zabezpieczenia pogańskiej Litwy przed agresją ze strony Krzyżaków; w interesie Polski leżało osłabienie Zakonu Krzyżackiego, co dawało w przyszłości szansę na odzyskanie utraconych ziem
- dążenia możnowładztwa Małopolski do utrzymania i rozszerzenia wpływów na obszarze Rusi Halickiej
- odsunięcie groźby zdominowania Litwy przez prawosławną Ruś
- misją chrystianizacyjną na terenie Litwy był zainteresowany polski Kościół
- dla feudałów litewskich bardzo atrakcyjne były przywileje stanowe, które posiadała polska szlachta
Zawarcie unii pomiędzy Polską a Litwą przyniosło zasadniczą zmianę układu sił politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej oraz reorientację polityki dotychczas prowadzonej przez państwo polskie. W XIV wieku ziemie polskie były nękane najazdami ze strony Litwy (głównie północne Mazowsze). Po pojawieniu się na ziemiach północnych Zakonu Krzyżackiego w tą właśnie stronę zwróciło się ostrze polskiej polityki. Litwini po zawarciu unii stali się z wrogów, sojusznikami. Unia polsko-litewska miała wyraźnie antykrzyżacki charakter, zwłaszcza w momencie zagrożenia Żmudzi przez Zakon Krzyżacki. Unia z Litwa wciągała również Polskę w bardzo prawdopodobny w przyszłości konflikt z Moskwą.