Jeszcze w trakcie trwania działań wojennych I wojny światowej powstała odpowiednia sytuacja, aby mogło odrodzić się niepodległe państwo polskie. Na przeciwnych frontach I wojny stanęli dotychczasowy zaborcy Polski. Już jesienią 1918 r., po zakończeniu działań wojennych ukształtowały się podstawy demokratycznego ustroju państwa polskiego. 28 października 1918 r. w Krakowie powołano do życia Polską Komisję Likwidacyjną (PKL), której celem stało się przejęcie niemieckiej administracji oraz rozbrojenie Niemców. PKL posiadała kompetencje ustawodawcze oraz wykonawcze. Można powiedzieć, że pełniła rolę rządu dzielnicowego do czasu powołania polskich władz państwowych. Na terenie Śląska Cieszyńskiego władzę objęła Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego. W Królestwie Polskim funkcjonowała powstała z inicjatywy zaborców Rada Regencyjna. W Lublinie w nocy z 6 na 7 listopada 1918 r. powstał Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej. Na jego czele stanął Ignacy Daszyński. Rząd ogłosił, że przejmuje władzę w państwie polskim do momentu wybrania Sejmu Ustawodawczego. W dniu 7 listopada 1918 r. rząd wydał odezwę „Do Ludu Polskiego! Robotnicy, włościanie i żołnierze polscy!” W odezwie rząd zapowiadał przeprowadzenie reform ustrojowych, społecznych i gospodarczych. Zgodnie z rządową zapowiedzią Polska miała się stać demokratyczną republiką parlamentarną. Na terenie zaboru pruskiego powstała 3 grudnia 1918 r. Naczelna Rada Ludowa, która przejęła na tym obszarze władzę.
10 listopada 1918 r. po powrocie Piłsudskiego z Magdeburga, podporządkowała mu się Rada Regencyjna oraz rząd w Lublinie. 22 listopada 1918 r. został wydany dekret na mocy którego Piłsudski stał się Tymczasowym Naczelnikiem Państwa. Otrzymał dość rozległe kompetencje. Jednak priorytetem stało się stworzenie silnych struktur państwa polskiego do czasu powołania władz II RP. Jako Naczelnik Państwa mógł mianować rząd oraz wyższych urzędników, którzy byli przed nim odpowiedzialni. Miał także prawo zatwierdzenia budżetu oraz projektów ustaw rządowych. W momencie kiedy został wybrany Sejm Ustawodawczy, Naczelnik Państwa stał się jedynie wykonawcą jego poleceń.
20 II 1919 r. została uchwalona Mała Konstytucja. Miała ona zorganizować życie polityczne II RP do czasu uchwalenia pełnej konstytucji. Ustawa z 1919 r. utrzymała urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa, który od tej pory stał się wykonawcą poleceń Sejmu Ustawodawczego. Nie miał prawa weta wobec ustaw wprowadzanych przez Sejm. Ponadto każdy akt wydany przez Naczelnika wymagał kontrasygnaty odpowiedniego ministra.
Od stycznia 1919 r. do listopada 1922 r. II Rzeczypospolita była republiką z jednoizbowym parlamentem. Sejm sprawował pełnię władzy ustawodawczej oraz miał prawo do kontroli nad działaniami podejmowanymi przez Naczelnika Państwa i rządu. W porozumieniu z Sejmem Naczelnik Państwa miał prawo do powoływania rządu.
17 marca 1921 r. parlament przyjął konstytucję, która od miesiąca wydania określana jest mianem konstytucji marcowej. Ta ustawa zasadnicza weszła w życie w listopadzie 1922 r. ustaliła ona ustrój państwa polskiego jako ustrój republikański z przewagą władzy ustawodawczej (republika parlamentarna). Wprowadziła także monteskiuszowski trójpodział władzy:
- władza ustawodawcza: dwuizbowy parlament, wybierany w drodze wyborów powszechnych przez ogół uprawnionych do tego obywateli; do jego kompetencji należało stanowienie prawa, powoływanie i odwoływanie rządu oraz wybór (jako Zgromadzenie Narodowe) prezydenta
- władza wykonawcza: sprawował ją prezydent powoływany na okres siedmiu lat przez Zgromadzenie Narodowe; zgodnie z zapisami konstytucji prezydent pełnił jedynie funkcje reprezentacyjne, pozbawiony był kompetencji o charakterze politycznym; obok prezydenta władza wykonawcza należała do rządu, który za swoją politykę był odpowiedzialny przez parlamentem
- władza sądownicza: sprawowały ją niezależne i niezawisłe sądy
Polski parlamentaryzm II RP musiał borykać się z wieloma trudnościami, które wynikały głownie z niemożności wyłonienia większości rządowej. Stąd obserwujemy częste zmiany gabinetów oraz chaos, który w systemie politycznym wprowadzały te zmiany. Wady ustrojowe oraz trudność w porozumieniu pomiędzy poszczególnymi stronnictwami II RP, z czasem doprowadziły niektóre ugrupowania do decyzji o konieczność modyfikacji systemu politycznego. Józef Piłsudski wykorzystując niezadowolenie w kraju z demokracji parlamentarnej w maju 1926 r. dokonał zamachu stanu. Władzę przejęli jego zwolennicy, którzy zapowiedzieli uzdrowienie kraju (sanacja).
- Od sejmokracji do sanacji w II RP