Na czele państwa spartańskiego stało dwóch królów. Ich władza miała charakter dziedziczny. Przypuszcza się, że dwaj królowie Sparty mogli być następcami dwóch naczelników plemion, które dały początek państwu spartańskiemu. Po śmierci jednego z królów władzę po nim obejmował jego najstarszy syn (w przypadku braku potomstwa, najbliższy krewny).
Władza królewska była sprawowała kolegialnie. Każda z podejmowanych decyzji państwowych wymagała zgody obu monarchów. W konsekwencji doprowadziło to do osłabienia władzy królewskiej w państwie. Bowiem w przypadku braku uzyskania zgody, któregoś z władców, np. na skutek sporów, decyzję podejmowały inne organy władzy państwowej. W VI wieku p. Ch. ustalił się zwyczaj, że tylko jeden z królów ruszał na wojnę. Drugi pozostawał w polis, by stać na straży bezpieczeństwa państwa.
Władza królewska w Sparcie nie miała charakteru nieograniczonego. Król mógł zostać posądzony o znieważenie bogów, a to stawało się podstawą do wdrożenia postępowania sądowego przeciwko niemu. W V wieku p. Ch. planowano w Sparcie wprowadzić monarchię elekcyjną. Z tego też powodu wszelkie działania królów zaczęto baczniej obserwować. Wraz z monarchą od tej pory na czas wyprawy wojennej wybierało się dwóch eforów. Do ich zadań należała kontrola władcy. W przypadku negatywnej oceny działań króla, mógł ono zostać postawiony w stan oskarżenia. Sąd, w którym zasiadał obok eforów i geruzji, drugi monarcha, miał prawo orzec o pozbawieniu go tronu. Mógł także zapaść wyrok pozbawienia życia lub wygania z polis.
Początkowo uprawnienia, jakie posiadał król były bardzo szerokie. Z czasem jednak ich zakres uległ ograniczeniu. Sprowadzały się głównie do kontroli i do sprawowania władzy nad wojskiem oraz do pełnienia funkcji kapłańskich. Jedynie w podczas wojny królewska władza ulegała rozszerzeniu. Wówczas król miał prawo karania poddanych. Władza królewska była ograniczana przez eforów. W żadnym wypadku król nie mógł przekroczyć swoich uprawnień. Król był najwyższym kapłanem.
Skarb królewski zasilały daniny składane z posiadanych przez nich dóbr rodowych, oraz z ofiar składanych bogom i z łupów wojennych.
Obok król najwyższym organem władzy w Sparcie była Rada Starszych (geruzja). Składała się z 28 członków, tzw. gerontów oraz z dwóch królów. Członkowie Geruzji swój urząd pełnili dożywotnio. Gerontem mógł zostać każdy pełnoprawny obywatel państwa spartańskiego, który ukończył 60 lat. Wybierani byli przez Zgromadzenie Ludowe. Początkowo Radę Starszych, traktowaną jako królewską radę przyboczną powoływał sami królowie. Geruzję możemy potraktować jako radę państwa, bowiem do jej zadań należały najważniejsze państwowe sprawy. Wśród jej kompetencji znalazło się także prawo przygotowywania wniosków, jakie później były przedstawiane na forum Zgromadzenia Ludowego. Swoje decyzje Rada Starszych podejmowała jednomyślnie. Tak przyjęte uchwały stawały się od razu obowiązującym w państwie prawem. Wszystkie te, które zostały przyjęte większością głosów, były przedstawiane Zgromadzeni Ludowemu do dyskusji jako projekty. Ponadto Geruzja miała prawo uchylić postanowienie Zgromadzenia, jeśli stwierdzono jego zagrożenie dla państwa spartańskiego.
Organem władzy ustawodawczej w Sparcie było Zgromadzenie Ludowe (apella). W radach mogli brać udział wszyscy dorośli obywatele państwa, a więc ci którzy ukończyli 20 lat. Obrady odbywały się w ustalonych wcześniej terminach, zwykle co miesiąc. Obrady Zgromadzenia były zwoływane początkowo przez królów, a później (od V wieku p. Ch.) przez eforów. W czasie obrad mogli przemawiać członkowie Geruzji oraz eforowie.
Do kompetencji Zgromadzenia Ludowego należało decydowanie o najważniejszych sprawach państwowych oraz o wojnie i pokoju, a ponadto:
- decydowanie który z królów ma objąć dowództwo nad armią podczas prowadzonej wojny
- sądownictwo nad urzędnika, którzy popełnili przestępstwo
- wybór członków Rady Starszych
- wybór dowódców wojskowych oraz nauczycieli zajmujących się wychowaniem młodzieży
- przyjmowanie albo tez odrzucanie wniosków geruzji lub eforów (bez prawa dyskusji nad nimi)
- Przedstawicielami ludu w państwie spartańskim byli eforowie. Początkowo na urząd efora mianował król. Do ich zadań należało sprawowanie kontroli nad wychowaniem młodzieży oraz nadzór nad trybem życia spartiatów. W okresie późniejszym eforowie przejęli część kompetencji królewskich, stając się równorzędnymi z władcą. Wówczas ich wyboru dokonywało Zgromadzenie Ludowe. Wybierano pięciu eforów na okres jednego roku. Po upływie kadencji eforowie byli zobowiązani do złożenia sprawozdania za swojej działalności. Uchwały w gronie eforów zapadały większością głosów. Przewodnictwo tego kolegialnego urzędu eforów sprawował pierwszy efor tzw. efor eponymos. Do kompetencji eforów należała:
- kontrola działań króla (od V wieku p. Ch. królowie składali przysięgę eforom, że będą przestrzegali prawa)
- sprawdzali decyzje królewskie zapadające podczas wojennej wyprawy
- sprawowali nadzór nad dowódcami wojskowymi, zajmowali się także ich karaniem
- kierowali polityką zagraniczną polis
- rozstrzygali drobne sprawy cywile oraz karne, w których stroną byli obywatele
- z czasem do ich zadań dojedzie także zwoływanie posiedzeń Zgromadzenia Ludowego, przewodnictwo w czasie obrad oraz realizacja podjętych w tym czasie uchwał.