31 stycznia 1922 r. została uchwalona konstytucja Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Państwo zostało zorganizowane na zasadzie federacji. We wstępie konstytucja informowała, że członkowie związku są państwami suwerennymi oraz mają p
Wśród organów związkowych wprowadzonych przez ustawę należy wymienić:
- Zjazd Rad – sprawował najwyższą władzę w państwie
- Centralny Komitet Wykonawczy składający się z Rady Związku i Rady Narodowości – były to organy ustawodawcze
- Rada Komisarzy Ludowych – organ wykonawczy.
W 1925 r. uchwalone zostały konstytucje republik związkowych. Okres budowy totalitarnego państwa radzieckiego został zamknięty wraz z rokiem 1936, kiedy przyjęto tzw. konstytucje stalinowską.
ZSRR był federacją, składającą się z czterech organizmów państwowych: związkowych republik, republik autonomicznych, autonomicznych obwodów i okręgów narodowościowych. Każdy z wymienionych organizmów posiadał odpowiednią reprezentację w organach przedstawicielskich federacji. Konstytucja podawała spis spraw, które mogą powodować ograniczenia w suwerenności republik. Należały do nich: międzynarodowe stosunki, ochrona bezpieczeństwa państwa, plany gospodarcze, budżet, użytkowanie ziemi, ustawodawstwo sądowe czy oświata. Z powyższego przedstawienia zakresu spraw wynika, że republikom został pozostawiony niewielki zakres działania.
Naczelnym organem państwowej władzy była Rada Najwyższa, składając się z Rady Związku i Rady Narodowości. Wybory do Rady odbywały się co cztery lata. Do Rady Związku wybierano jednego delegata na 300 tys. obywateli. Do Rady Narodowości wchodziło 25 delegatów z każdej republiki związkowej, 11 delegatów z republik autonomicznych, 5 delegatów obwodów autonomicznych i po 1 z okręgów narodowościowych. Rada Najwyższa zajmowała się:
- tworzeniem prawa
- wyborem organów federacji
- wyborem sędziów Sądu Najwyższego i Generalnego Prokuratora federacji
- sprawami dotyczącymi ustroju
Radzie Najwyższej podlegało i przed nią odpowiadało Prezydium Rady Najwyższej. Był to organ kolegialny, pełniący rolę głowy państwa. Prezydium mogło wydawać dekrety z mocą ustawy, ogłaszało i przeprowadzało wybory, zwoływało Radę Najwyższą i wykonywało funkcje głowy państwa. Przyjmowało przedstawicieli dyplomatycznych innych państw, mianowało naczelne dowództwo wojskowe, wprowadzało stan wojenny czy stosowało prawo łaski. Wiele spośród wymienionych funkcji sprawował przewodniczący prezydium. Konstytucja wprowadziła także Radę Ministrów, która kierował przewodniczący. Skład Rady Ministrów był kreowany przez Radę Najwyższą. Obok ministerstw funkcjonowały kolegia, które miały charakter organów doradczych.
Struktura organów władzy państwowej była uzupełniana przez aparat bezpieczeństwa. Jego budowę rozpoczęto już w 1917 r. kiedy powołano do życia Komisję do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Cz-Ka). Kierownictwo tej organizacji powierzono Feliksowi Dzierżyńskiemu. 1922 r. Cz-Ka została przekształcona w Zjednoczony Państwowy Zarząd Polityczny (GPU), a w 1934 r. w Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD). Miejscem gdzie łamano opór wobec władzy komunistycznej stały się obozy pracy. Pierwszy obóz pracy powstał w 1918 r. Pięć lat później utworzono modelowy obóz pracy na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Nadzór nad obozami pracy sprawował GPU a później NKWD.
W 1917 r. likwidacji uległ dotychczasowy aparat sądownictwa. W jego miejsce powołano ludowe lokalne sądy cywilne i kryminalne. Sędziom w wydawanych wyrokach nakazano się kierować „rewolucyjnym sumieniem”, a nie procesowymi zasadami postępowania sądowego.