Władza wykonawcza

Konstytucja kwietniowa utrzymała zapis swojej „poprzedniczki” o siedmioletniej kadencji prezydenta. Wybór prezydenta miał charakter pośredni, bowiem dokonywany był przez Zgromadzenie Elektorów, które składało się z 50 osób wybranych przez Sejm i 25 osób wskazanych przez Senat oraz 5 tzw. wirylistów. Prezydent, który kończył urzędowanie miał prawo do wskazania kandydata na swojego następcę. Uprawnienia prezydenta, kiedy nie mógł on pełnić swojego urzędu przejmował Marszałek Senatu, a nie Sejmu jak to miało miejsce zgodnie z zapisami konstytucji marcowej.

Prezydent uzyskał nadrzędne stanowisko w stosunku do pozostałych organów władzy państwowej. To właśnie jemu podlegały: rząd, Senat, Sejm, siły zbrojne, sąd. W art. 2 rozdziału drugiego czytamy, że to właśnie w osobie prezydenta skupia się jednolita i niepodzielna władza. W dalszej części widnieje zapis, że prezydent odpowiada jedynie przez Bogiem i historią. Prezydent posiadał uprawnienia osobiste tzw. prerogatywy oraz uprawnienia zwykłe. Prerogatywy nie wymagały kontrasygnaty, co tym samym oznaczało, że za dany akt prawny nikt nie ponosił odpowiedzialności. Jedną z prerogatyw prezydenta była możliwość wskazania swojego następcy oraz mianowanie i odwołanie premiera, I prezesa Sądu Najwyższego, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, naczelnego Wodza oraz Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Do jego uprawnień osobistych należało również rozwiązywanie parlamentu przed zakończeniem jego kadencji, stosowanie prawa łaski oraz wyznaczanie w czasie wojny swojego następcy. Prezydent korzystał także z kompetencji o charakterze ustrojodawczym, ustawodawczym, kontrolnym i wykonawczym. Uzyskiwał on w czasie wojny nadzwyczajne uprawnienia. Prezydent miał prawo w stosunku do poselskiego projektu zmiany konstytucji, natomiast jego projekt wymagał tylko zwykłe większości, aby został przyjęty. Miał prawo do wydawania dekretów z mocą ustawy. Regulował w ten sposób organizację rządu oraz państwową administrację, pomijając drogę sejmową.

Prezydent zwoływał, otwierał, zamykał oraz odraczał sesje parlamentu. Posiadał prawo weta w stosunku do uchwał, który wychodziły z obu izby parlamentu. Reprezentował państwo polskie w stosunkach z innymi państwami. Mógł podejmować decyzje dotyczące powoływania urzędników na najwyższe stanowiska w hierarchii urzędów państwowych. Do niego także należała decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego. W tym czasie mógł także wydawać dekrety z mocą ustawy.

W rękach prezydenta została więc skupiona prawie cała władza państwowa. Powyższe przepisy dotyczące stanowiska prezydenta i związane z nimi uprawnienia, zostały zastosowane przez Ignacego Mościckiego we wrześniu 1939 r. i umożliwiły zapewnienie ciągłości państwa polskiego. 

Konstytucja kwietniowa zmieniła pozycję rządu. Miał się on od tej pory zajmować tymi sprawami, które nie zostały zastrzeżone dla innych organów władzy państwowej. Podejmował więc działania, jakie zostały na niego nałożone poprzez przyjęte ustawy. Rząd posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej. Pracami Rady Ministrów kierowa premier, który był powoływany przez prezydenta. Rząd i premier mieli prawo do wydawania rozporządzeń, czyli aktów wykonawczych do ustaw. Politycznie członkowie rządu byli odpowiedzialni przez głową państwa, a więc przez prezydentem. On także miał prawo odwołać ich z zajmowanego stanowiska. Konstytucja mówiła o solidarnej odpowiedzialności rządu oraz o indywidualnej każdego z ministrów przed Sejmem i Senatem. Premier i ministrowie mogli zostać postawieni w stan oskarżenia przez Trybunałem Stanu za przekroczenie przepisów konstytucji.