Wojny religijne we Francji w dobie reformacji

W pierwszej połowie XVI wieku Francję objęły wojny religijne trwające z przerwami trzydzieści sześć lat. Wojny toczyły się między hugenotami, jak nazywano zwolenników Jana Kalwina we Francji oraz tamtejszymi katolikami. Zwolennicy Kalwina chcieli obronić jego poglądy, występowali przeciwko zbytniemu fiskalizmowi monarchy, oraz jego tendencjom w kierunku centralizacji władzy. Hugenoci popierani byli przez Burbonów, katolików popierał natomiast dwór królewski Gwizjuszy. W 1572 roku dwór królewski wystąpił zakończenia walk z propozycja porozumienia się i zakończenia walk pomiędzy oboma stronnictwami, miało to być przypieczętowane małżeństwem Małgorzaty de Valois siostry Karola IX Walezjusza z przywódcą hugenotów Henrykiem Burbonem królem Nawarry. Jednak w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 roku doszło do napaści żołnierzy królewskiej gwardii szwajcarskiej na tłum, wśród których znaleźli się hugenoci .Zabito wówczas około trzech tysięcy protestantów, a wydarzenia nocy przeszły do historii pod nazwą ,,nocy Świętego Bartłomieja” i dała początek wojnie domowej we Francji. Przeciwko hugenotom Gwizjusze (dwór królewski) utworzyli porozumienie z papieżem i Hiszpania tworząc tzw. „Ligę Świętą”. Kiedy zmarł Karol IX król Henryk III Walezy, opuścił potajemnie Rzeczypospolitą, wrócił do Francji i zasiadł na tronie, gdzie został koronowany 11 lutego 1575 w Remis przechodząc na stronę hugenotów. W 1589 roku Henryk III (ostatni z Walezjuszy) został zasztyletowany, prawdopodobnie przez dominikanina. Władze na tronie objął Henryk IV Burbon panował w latach 1589 – 1610, który ostatecznie zakończył konflikty religijne wydając w 1598 roku edykt w Nantes, w myśl którego katolicyzm stał się religią panującą we Francji, hugenoci zaś zyskali wolność wyznawania wszędzie poza Paryżem, stąd powstało powiedzenie „Paryż wart mszy”.

Obecnie kalwinizm stanowi dominujące wyznanie w Holandii, Szkocji oraz Szwajcarii. Zwolenników Jana Kalwina można też spotkać w Ameryce Południowej Afryki,

w Niemczech, USA oraz Polsce ( zgromadzeni są m i. n. w Kościele Ewangelicko – Reformowanym ).