Wolności i prawa obywatelskie

Konstytucja marcowa w rozdziale piątym zawierała wolności i prawa obywatelskie. Miały one dość liberalny charakter. Wolności przysługujące obywatelom państwa ustawa zasadnicza wymienia w następujących grupach: wolności polityczne, obywatelskie, wolnościowe i społeczne. Obowiązki obywatela według konstytucji były następujące:

• szanowanie i przestrzeganie zasad konstytucji oraz innych aktów prawnych
• służba wojskowa
• ponoszenie ciężarów publicznych i świadczeń na rzecz państwa

Obywatel miał prawo do korzystania z biernego i czynnego prawa wyborczego. Mógł brać udział (po spełnieniu określonych kryteriów wiekowych) w wyborach parlamentarnych, samorządowych, mógł piastować urzędy oraz publiczne stanowiska. Wśród praw obywatelskich konstytucja wymienia równość wobec prawa, prawo do ochrony życia. Przyznano im również prawo do odszkodowania w drodze postępowania sądowego z tytułu bezpodstawnego postępowania organów władzy państwowej. Ograniczenie praw obywatelskich mogło nastąpić jedynie w drodze uchwalenia ustawy. Konstytucja ponadto był gwarantem wolności słowa, sumienia, wyznania, pracy, nauki, zamieszkania oraz pobytu na terytorium państwa. Obywatel miał prawo do przemieszczania się, do tworzenia zgromadzeń, zawiązywania stowarzyszeń i związków. Konstytucja zapewniła grupową ochronę mniejszości narodowych i etnicznych, zamieszkujących obszar III RP. Uznano także za nienaruszalną własność prywatną. Ustawa zasadnicza brała pod ochronę pracę, która zgodnie z zapisem miała być głównym źródłem bogactwa Rzeczypospolitej. Prawo do szczególnej ochrony przysługiwało kobietom oraz osobom nieletnim. Zakazane zostało wykonywanie pracy przez osoby, które nie ukończyły 15 roku życia. Wprowadzono ochronę macierzyństwa, a także bezpłatność nauczania we wszystkich szkołach państwowych i samorządowych.