Gloria victis - Gatunek literacki

epoka: Pozytywizm

Nowela to jeden z głównych gatunków prozatorskich literatury pozytywistycznej. Na gruncie polskim rozwinęła się w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Nowele pisali najwybitniejsi twórcy epoki: Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka czy Stefan Żeromski. Gloria victis nie jest typową nowelą, ma także cechy opowiadania.

 

Najważniejsze wyznaczniki gatunku to:

  • Jednowątkowa akcja oraz brak wątków i motywów pobocznych (główna akcja to historia Marysia Tarłowskiego; odejściem od poetyki noweli jest na przykład wplecenie w utwór krótkiego wątku miłosnego);
  • Udramatyzowanie akcji w wysokim stopniu (nawet kilkudziesięciu czy kilkusetletnie drzewa opowiadają historię z przejęciem);
  • Zakończenie pointą (kończący utwór okrzyk wiatru i reakcja świata na niego);
  • Występowanie momentu zaskoczenia (nie ma w utworze wyraźnego zaznaczenia takiego momentu);
  • Brak charakterystyk postaci i opisów przyrody (w utworze pojawiają się charakterystyki Marysia, Anieli, Jagmina, Traugutta oraz liczne, napisane w plastyczny sposób, opisy przyrody);
  • Powstrzymywanie się narratora od dawania własnych komentarzy (ten element poetyki noweli również nie jest w utworze przestrzegany, na przykład:
  • Przeznaczenie stoi za ludźmi, welonem tajemnicy zasłonięte, i w dłoni trzyma kołczan z tysiącem zdarzeń”
  • czy wielokrotnie pojawiające się pytania uprzedzające dalszą akcję, na przykład:
Czy dowie się kiedykolwiek?