George Orwell

George Orwell, właśc. Eric Arthur Blair urodził się w 1903 r. w Motihari w Indiach, zmarł w 1950 r. w Londynie.  Angielski pisarz, eseista i dziennikarz. Głównie ze sprawą swoich dwóch powieści – Folwarku zwierzęcego i Roku 1984 zyskał światową sławę.  Zaliczany jest dziś do najwybitniejszych prozaików literatury angielskojęzycznej XX wieku. Wprawdzie urodził się w Indiach, ale już mając rok, został przewieziony przez matkę do Anglii, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. Pobierał nauki w Eton, po czym przez pewien czas służył w Birmie. Pragnął rozpocząć karierę pisarską, ale brakowało mu siły przebicia i funduszy. W roku 1936 ożenił się, z Eilen O’Shaughnessy. Rok później brał udział w hiszpańskiej wojnie domowej po stronie republikanów. Prześladowany przez komunistów musiał uciekać do Anglii. Po rozpoczęciu działań II wojny światowej pracował głównie jako krytyk literacki. Ze względu na fakt, że ciężko chorował (na gruźlicę płuc), nie został wcielony do wojska. Dostał wówczas pracę w radiu BBC. Tuż po wojnie odniósł pierwszy wielki międzynarodowy sukces powieścią Folwark zwierzęcy. Jego sławę ugruntowała kolejna znakomita powieść, antyutopia Rok 1984. W roku 1950, mając ledwie 46 lat, wskutek powikłań wywołanych gruźlicą George Orwell zmarł.

Do najważniejszych jego utworów należą:

Folwark zwierzęcy – powieść satyryczna będącą krytyką systemów totalitarnych. Orwell wykorzystał tutaj formułę bajki zwierzęcej. Bohaterowie dzieła reprezentują określone ludzkie postawy i zachowania. Opowieść przedstawia bunt zwierząt na farmie niesprawiedliwego gospodarza pana Jonesa. Wyzwolenie się spod tyranii człowieka prowadzi jednak w powieści do wytworzenia kolejnej dyktatury. Pisarz odsłania mechanizmy rodzenia się w państwie ustroju totalitarnego. Szczytne rewolucyjne ideały i hasła są stopniowo rewidowane i zmieniane, w zależności od potrzeb władzy. Zamiast równości i sprawiedliwości w folwarku zwierzęcym pojawia się rozwarstwienie i powiększają się podziały społeczne. Przywódca zwierząt, świnia o imieniu Napoleon, prowadzi rządy silnej ręki, otaczając się policją i aparatem śledczym (psy) oraz realizując propagandę i zaostrzając cenzurę (odpowiada za nie Squealer). Ostatecznie świnie upodabniają się w powieści do ludzi, chodzą na dwóch nogach oraz śpią w łóżkach. Folwark zwierzęcy to przerażająca, ale trafna diagnoza władzy totalitarnej.

Rok 1984 – powieść realizująca model antyutopii. Orwell przedstawia tu świat przyszłości podzielony na trzy wielkie mocarstwa. Znajdują się one w stanie ciągłej wojny, przez co panuje atmosfera strachu, niepewności, zagrożenia. Akcja powieści rozgrywa się w Oceanii (USA łącznie z Imperium Brytyjskim), w której władzę sprawuje Wielki Brat. W państwie tym prowadzone są rządy silnej ręki, za które odpowiadają poszczególne komórki władzy. Jest ona zresztą wypaczona – Ministerstwo Prawdy odpowiada za szerzenie propagandy, a Ministerstwo Miłości zajmuję się represjami i uciskiem etc. Bohater dzieła, Winston Smith jest szeregowym pracownikiem agencji rządowej. Jest on  przeciwnikiem ustroju, ale swoje nastawienie umiejętnie maskuje. Poznaje Julię i zakochuje się w niej, ale oboje zostają schwytani i rozdzieleni. Poddany „praniu mózgu” Winston wyrzeka się nastrojów antypaństwowych oraz miłości i staje się wiernym obywatelem państwa Wielkiego Brata. Powieść o wydźwięku antytotalitarnym, zwracająca uwagę m.in. na siłę języka jako narzędzia propagandy. Z Roku 1984 Orwella pochodzi wiele sformułowań, jakie weszły do języka potocznego – np. „Wielki Brat patrzy” czy „nowomowa”.