Biblia - Informacje wstępne

Czas powstania

Niektóre z ksiąg biblijnych istniały w przekazie oralnym na długo przed tym, zanim zostały spisane. Wielu krytyków próbowało, z różnym powodzeniem, badać owe ustne formy. Jednak dziś uznaje się, że najstarsze teksty Starego Testamentu, czyli Pięcioksiąg i część Psalmów, powstały w XIII w. p.n.e. Pisanie tej części Biblii zakończono w I w. p.n.e. Nowy Testament powstawał najprawdopodobniej od 51 do 91 r. po narodzeniu Chrystusa. Wtedy zostały napisane najstarsze księgi – Ewangelia i Apokalipsa św. Jana.

Języki

Biblię napisano w trzech językach. Stary Testament został spisany w języku hebrajskim, a niektóre fragmenty w aramejskim i greckim. Nowy Testament natomiast powstał w języku greckim, za wyjątkiem Ewangelii św. Mateusza, którą napisano w języku aramejskim.

Autorzy

Już na początku trzeba zaznaczyć, że Biblia ma wielu autorów. Prace nad ustalaniem autorstwa poszczególnych ksiąg trwały przez wiele lat. Dziś uznaje się, iż najważniejszymi autorami byli: Mojżesz (Tora, Psalm 90), Samuel (Sędziów, Rut, część 1 Samuela ), Dawid (znaczna część Psalmów), Salomon (większa część Przysłów, Pieśń nad Pieśniami, Psalm 127), Jeremiasz (Lamentacje). W Nowym Testamencie mamy czterech autorów ewangelii: Mateusza, Łukasza, Marka, Jana. Świętemu Łukaszowi przypisuje się także autorstwo Dziejów Apostolskich, Jan jest autorem Objawienia (Apokalipsy) oraz trzech Listów Apostolskich. Innymi autorami listów są Piotr i Paweł (m.in. 1 i 2 List do Koryntian).

Znaczenie tytułu

Biblia, nazywana inaczej Pismem Świętym Starego i Nowego Testamentu, uznawana jest za zbiór ksiąg świętych judaizmu i chrześcijaństwa. Słowo ‘biblia’ oznacza z greckiego księgi (biblos – łodyga papirusu, książka), natomiast słowo ‘testament’ to z języka łacińskiego przymierze (łac. testamentum). Przymierze ma symbolizować układ zawarty między Bogiem a ludźmi (wiernymi). Na mocy tegoż układu Bóg obdarza łaskami wszystkich tych, którzy stali się Jego ludem. I tak: w Starym Testamencie czytamy o historii przymierza Boga z ludźmi zawartego z Noem, Abrahamem, Mojżeszem i Dawidem, a w Nowym Testamencie (nie przekreślając Starego Testamentu), mamy historię życia i działalności Jezusa Chrystusa.

Gatunek literacki

W zasadzie dziś nie stosuje się tradycyjnej klasyfikacji na poezję, prozę lub rodzaje literackie, ponieważ w tekstach starożytnych nie ma wyraźnego podziału na poezję i prozę. Dlatego też przyjmuje się podział gatunków zgodnie z rodzajami ksiąg:

• Księgi historyczne – zbiór praw, kronika, poemat epicki, saga rodowa, nowela dydaktyczna;
• Księgi mądrościowe – przypowieść, przysłowie, aforyzm, psalm, hymn, pieśń, modlitwa, dialog filozoficzny;
• Księgi prorockie – kazanie, wyrocznia, przekleństwo, list, lamentacja, apokalipsa.