Johann Wolfgang Goethe

Johann Wolfgang Goethe urodził się 28 sierpnia 1749 r. we Frankfurcie nad Menem. Pochodził z zamożnej mieszczańskiej rodziny radcy cesarskiego, który zadbał o wychowanie Johanna i jego gruntowne wykształcenie. Młodego Goethego zajmowała nie tylko literatura i historia sztuki, ale i nauki przyrodnicze. Mimo ukończenia studiów prawniczych i podjęcia się pracy adwokackiej, ciągle interesował się jednak literaturą. Na jego losy pisarskie ogromny wpływ miała znajomość z Johannem Gottfriedem Herderem, który przybliżył Goethemu Szekspira, Osjana oraz poezję ludową. Uznany za czołowego poetę okresu „burzy i naporu”.

Najsłynniejsze utwory Goethego to m.in.:

Król Olch – ballada z 1782 r., skonstruowana w konwencji utworu romantycznego, w którym współistnieją ze sobą dwa światy, realny i fantastyczny. Racjonalnie próbuje postrzegać świat ojciec, nie widzi i nie czuje tego, co jego umierający syn. Uczuciem zaś i wyobraźnią odbiera rzeczywistość chłopiec – potrafi porozumieć się i utrzymuje kontakt z Królem Olch, zjawą nadprzyrodzoną o cechach złowrogich, symbolem śmierci. Krajobraz wydarzeń wywołuje nastrój niepokoju, grozy, tajemniczości, a otaczający świat przyrody jest nieprzyjazny człowiekowi i ma wpływ na jego życie.

Cierpienia młodego Wertera – powieść epistolarna złożona z dwóch części. Główny bohater, Werter, z powodu nieszczęśliwej miłości do Lotty popełnia samobójstwo. Dzieło to przyniosło Goethemu europejski rozgłos. Z Werterem i jego przeżyciami zaczęło utożsamiać się całe młode pokolenie. Historia życia bohatera powieści Goethego pokazuje, że człowiek skazany jest z góry na niepowodzenie, smutek i cierpienie, bo jest dla siebie własnym więzieniem, z którego nigdy nie uda mu się zbiec. Skazani na samych siebie nie potrafimy kontaktować się z innymi. Przeżywamy ból świata czyli Weltschmerz. Cierpienia… są powieścią o miłości, o mieszczaństwie niemieckim z XVIII w., o epoce, o samym Goethem.

Faust – tragedia w dwóch częściach. Pierwsza powstała w 1808 r., druga – w 1832. Głównymi bohaterami są: Faust (postać historyczna – Henryk Faust to lekarz, alchemik i astrolog, żyjący na przełomie XV/XVI w.) i Mefistofeles, „duch, co zawsze mówi: nie”, zbuntowany upadły anioł. Swoje ograniczenia w poznawaniu świata, wynikające z ludzkiej niedoskonałości, nie potrafił Faust zaakceptować. Wykorzystuje to Szatan i proponuje mu zakład o jego duszę w zamian za zaspokojenie pragnienia poznania tajemnicy bytu. Mefistofeles, kusząc i spełniając coraz to nowe oczekiwania Fausta, prowokuje go do nowego pożądania i odczuwania pragnienia. I tak bez końca. Goethe w ten sposób stworzył „bohatera faustowskiego” – człowieka poszukującego wiedzy wbrew ograniczeniom, gotowego nawet do sojuszu z diabłem dla zaspokojenia swoich dążeń i ambicji. W swym dziele połączył Goethe wątki zaczerpnięte z mitologii greckiej i germańskiej, wiedzę z zakresu magii z elementami filozofii nowożytnej. Dokonał syntezy wielu tradycji: teatru antycznego z dramatem Szekspira, niemieckim barokiem i poezją romantyczną. Luźna kompozycja Fausta i jego synkretyzm gatunkowy to krok w stronę dramatu romantycznego.

Inne utwory:

• Herman i Dorota – poemat napisany na wzór antycznego eposu, ale z udziałem współczesnych bohaterów. Utwór ten miał się stać inspiracją do napisania Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. 
• Z mojego życia. Zmyślenie i prawda – autobiografia obejmująca dzieciństwo i młodość, ukazanie bohatera na tle epoki, w której żyje.
• Dywan Zachodu i Wschodu – cykl doskonałych liryków, będących świadectwem fascynacji kulturą Wschodu.

Goethe zmarł w Weimarze 22 marca 1832 roku.