Julian Tuwim

Julian Tuwim urodził się w 1894 r. w Łodzi. Poeta polski tworzący w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Dzieciństwo spędził w rodzinnej Łodzi. Potem przeniósł się do Warszawy i tam rozpoczął studia (prawo i filozofia). Współzałożyciel słynnej grupy poetyckiej „Skamander”, a także opiniotwórczego tygodnika „Wiadomości Literackie”. Współpracował z wieloma innymi czasopismami, gazetami i organizacjami artystycznymi tego czasu. W czasie trwania II wojny światowej przebywał na emigracji (Francja, Portugalia, Brazylia, USA). Najważniejsze zbiory poezji Tuwima to Czyhanie na Boga (1918), Sokrates tańczący (1920), które stanowiły (wraz z tomikami pozostałych skamandrytów) zwrot do poezji potocznej i zamknięcie martyrologii i tematyki patriotycznej. Cenny jest też dorobek translatorski Tuwima (przekładał głównie język rosyjski i angielski).

Do najważniejszych jego utworów należą:

Do krytyków – wczesny wiersz Tuwima, w którym wyraźnie zaznaczona zostaje nowa powojenna postać i rola poezji. Odcinać się ona mianowicie powinna zdaniem skamandrytów od martyrologii, cierpienia, niewoli, patriotycznych i patetycznych słów, a ma sławić piękno świata, wyrażać radość i podejmować najbardziej prozaiczne tematy.

Sitowie –  wiersz, w którym podjęty zostaje autotematyzm (tj. poezja o tworzeniu poezji). Podmiot liryczny powraca myślami do swego dzieciństwa i wspomina kępy przybrzeżnego sitowia, ich wijące się łodygi, układające się we wzory. Na ten pierwotny, naiwny, dziecięcy ogląd świata nakłada się wizja poety – który zestawia ze sobą słowa i nadaje im nowe znaczenia. Proces twórczy ukazany jest tu jako silna wewnętrzna potrzeba. Poezja rodzi się w trudach i bólach, zaś talent poetycki jest zarówno darem, jak i uciążliwym brzemieniem.

Rzecz czarnoleska –  wiersz przedstawia klasyczne rozumienie poezji. Poprzez wskazanie na Jana Kochanowskiego przywołuje się tu tradycję literacką, z której bierze swoje korzenie cała późniejsza poezja polska. Pochwała harmonii, ładu, porządku i jasności znaczeń oraz podkreślenie wartości poezji – nadaje ona nowe znaczenia słowom, formułując ze zwykłych wyrazów przekaz artystyczny.

Wiosna. Dytyramb – manifest poetycki tryskający witalizmem, pochwałą życia. Tuwim odwołuje się tu od dominującej dotąd tradycji martyrologicznej i podejmowania w poezji poważnych tematów. Opisuje radość ludzi biegających po ulicach, beztroskę, zachwyt miastem i jego mieszkańcami, także biologią i popędem płciowym. Obrazowanie bardzo prozaiczne, niekiedy wtręty niestosowne czy wręcz wulgaryzmy. Sztandarowy wczesny utwór skamandrycki.

Bal w operze – poemat satyryczny, krytykujący elity polskiego społeczeństwa – zwłaszcza ich życie towarzyskie i nieudolną politykę. Liczne elementy groteskowe i karykaturalne. Obraz balu wytwornego towarzystwa zestawionego z biedą, rozpowszechnioną propagandą i obłudą. Na końcu obrazy wizyjne o wydźwięku apokaliptycznym. Utwór pisany bardzo barwnym, plastycznym i dynamicznym językiem. W znacznym stopniu dzieło ocenzurowano, w całości wydrukowano je dopiero po wojnie.

Kwiaty polskie – próba odrodzenia zapomnianego gatunku literackiego – poematu dygresyjnego. Utwór silnie autobiograficzny – poeta próbuje w nim odwzorować realia Łodzi i Warszawy w czasie swojego dzieciństwa i dojrzewania.  Fabuła poematu jedynie lekko zarysowana, szkicowa, fragmentaryczna (nie został on zakończony). Dominacja żywiołu refleksyjnego, obserwacji o charakterze osobistym, liryzmu. W pewnym stopniu podjęte są w dziele także treści poważniejsze – krytyka nietolerancji i nacjonalizmu oraz wezwanie do walki z okupantem.

Julian Tuwim zmarł w Zakopanem w 1953 roku.