Julian Ursyn Niemcewicz

Julian Ursyn Niemcewicz – urodził się 16 lutego 1758 roku w położonych niedaleko Brześcia Litewskiego Skokach. Pochodził z bogatego szlacheckiego rodu z Polesia, pieczętującego się herbem Rawicz. Jego rodzina była stronnikami magnackiego rodu Czartoryskich. Co za tym idzie, Niemcewicz wychowywany był w duchu patriotycznym. Ukończył Szkołę Rycerską w Warszawie, gdzie zapoznał się z ideami oświecenia i zdobył nowoczesne wykształcenie. Następnie został adiutantem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i zamieszkał w Puławach. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem, odbywał liczne podróże edukacyjne na zachód Europy. Wówczas podjął swoje pierwsze próby literackie (przekładał Woltera). W latach 1788–1792, jako poseł inflancki, brał aktywny udział w obradach Sejmu Wielkiego. Związał się ze Stronnictwem Patriotycznym, był jednym z twórców projektu Konstytucji 3 maja. Zasłynął jako doskonały mówca sejmowy, autor bajek o treści propagandowo-politycznych, obiegających Warszawę, redaktor „Gazety Narodowej i Obcej” oraz – przede wszystkim – w 1791 roku jako twórca Powrotu posła. Po konfederacji targowickiej wyjechał z kraju. Wkrótce jednak powrócił i w roku 1794 został sekretarzem Tadeusza Kościuszki. Walczył u jego boku w powstaniu. Podobnie jak wódz został ranny podczas bitwy pod Maciejowicami i dostał się do niewoli. Po opuszczeniu carskiej twierdzy w Petersburgu razem z Kościuszką podróżował do Stanów Zjednoczonych. Poznał tam ważnych amerykańskich polityków (Johna Adamsa, Thomasa Jeffersona, Georga Washingtona), ożenił się z amerykanką, Zuzanną Livingston, i uzyskał amerykańskie obywatelstwo. Powrócił jednak na ziemie polskie w 1807 roku, kiedy wkroczyły na nie walczące z Rosjanami wojska Napoleona Bonapartego. W tym samym roku Niemcewicz napisał Śpiewy historyczne. Zajmował się polityką w Księstwie Warszawskim (a po jego upadku nadal w Królestwie Polskim). Był członkiem, a następnie prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W czasie powstania listopadowego 1931 roku wchodził w skład Rządu Narodowego. Wyruszył w podróż z misją dyplomatyczną do Anglii (starał się uzyskać pomoc militarną). Nie wrócił już jednak na stałe do Polski. Zamieszkał w Paryżu i tam związał się z frakcją polityczną Hotel Lambert oraz z Towarzystwem Historyczno-Literackim. Niemcewicz przez całe życie był człowiekiem oddanym sprawie narodowej. Posiadał szerokie wykształcenie, władał swobodnie kilkoma językami. Samo pisarstwo stanowi nieduży procent jego działalności (choć pozostawił po sobie wiele utworów; zarówno dramaty, powieści, jak i utwory liryczne). Zajmował się przede wszystkim polityką.

Najbardziej znane utwory Niemcewicza to:

Powrót posła – pierwsza polska komedia polityczna. Została napisana w związku z doraźną potrzebą chwili. Niemcewicz wykorzystał istotne w swoich czasach medium oddziaływania na opinię społeczną, jakim był teatr. Utwór zawiera pochwałę programu Stronnictwa Patriotycznego i ośmiesza poglądy przeciwnych mu konserwatystów. Przy tym zawiera jednak przesłanie, że opozycjoniści mogą dojść do porozumienia.

Śpiewy historyczne – były jedną z najpopularniejszych książek przez prawie cały okres XIX wieku. Są cyklem pieśni patriotyczno-historycznych. Przywołują czasy dawnej świetności Polski.

Dzienniki – choć nie były pomyślane jako utwór literacki sensu stricte, po upływie ponad dwustu lat można uznać, że nabrały takiej wartości. Niemcewicz pisał je przez prawie całe życie. Zawierają istotne opisy wydarzeń politycznych zarówno na ziemiach polskich, jak i w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych.

Niemcewicz zmarł 21 maja 1841 roku w Paryżu. Pochowano go na cmentarzu des Champeaux w Montmorency we Francji. Nad jego trumną wypowiedziana została znana, opisująca go sentencja:

Człowiek – Polska.