Motyw donosicielstwa - Motyw donosiecielstwa w malarstwie

Peter Paul Rubens Samson i Dalila

Obraz nawiązuje do biblijnej historii. Dalila patrzy jak Samsonowi obcinane są włosy – źródło jego siły. Filistyni (plemię wrogie Żydom) dzięki Dalili mogli odkryć, co daje Samsonowi siłę. Kobieta zadaje mu pytania, jednak przez pewien czas nie udaje jej się otrzymać prawdziwej odpowiedzi. W końcu Samson wyjawia kochance, że jego siłą są włosy. Ich ścięcie oznacza złamanie przyrzeczenia złożonego Bogu. Pan opuszcza Samsona. Mężczyzna zostaje oślepiony i zmuszony do pracy. Dalila okazała się przekupna – w zamian za srebrniki stała się donosicielką. Opowieść pokazuje jak łatwo ludzie zdradzają tajemnice – swoje i cudze.

Alessandro Magnasco Scena Inkwizycji

Inkwizycja to instytucja, której zadaniem, począwszy od XII wieku, było prowadzenie śledztw i procesów sądowych , które miały zwalczyć herezję. Inkwizycja do swoich działań włączała: szpiegostwo, donosicielstwo i przesłuchania. Najczęściej oskarżonych palono na stosie lub poddawano torturom. Obraz nie pokazuje sceny składania donosu czy też samego donosiciela, ale skutek denuncjacji. Donosicieli nie badano, ich nazwisk nie podawano też oskarżonym, co sprawiało, że byli bezkarni.

Inne przykłady malarskie:

• Francesco Hayez Tajemniczy donos (kobieta trzymająca w ręku kartkę papieru);
• Jan Matejko Rejtan – upadek Polski (zdrajcy, agenci ambasady rosyjskiej).