Motyw dziecka - Motyw dziecka w literaturze

Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia

Syn Henryka, Orcio, dzięki modlitwie swojej matki, zostaje poetą. Poezja jest całym jego życiem, dzięki niej jest wyjątkowo wrażliwy i może porozumieć się z ojcem. Poetycki dar staje się jego przekleństwem, bo chociaż doznaje niesamowitych wizji i przewiduje przyszłość, to nie jest szczęśliwy. Całe jego życie to wiele nieszczęść: śmierć matki, utrata wzroku, a w końcu atak rewolucjonistów i jego własna śmierć. Nie-Boska komedia pokazuje na przykładach Henryka i Orcia, że poezja jest niezwykłym darem, pomaga porozumieć się z otoczeniem i uwrażliwia, ale tylko wtedy, gdy jest dobrze rozumiana. Autor, wprowadzając postać Orcia, mógł dokładniej określić rolę poezji i poety w społeczeństwie.

Eliza Orzeszkowa Dobra pani

Helka, osierocona dziewczynka, zostaje przygarnięta przez Krzycką. Kobieta jest zachwycona małą – podziwia jej rysy twarzy, złote loki. Ubiera ją jak najładniej, dba również o jej dobre maniery i wykształcenie. Jednak trwa to tylko do pewnego momentu – pani Ewelina zauważa, że Helka rośnie i staje się coraz brzydsza. Dziewczyna przeszkadza jej coraz bardziej, aż w końcu Krzycka podejmuje decyzję o pozbyciu się jej. Już była znudzona Helką, więc znalazła sobie inny obiekt zainteresowań. Dziewczynkę doprowadziło to do rozpaczy. Nowela ta ma być krytyką zjawisk występujących w społeczeństwie. Celem nowel pozytywistycznych było poruszanie problemów epoki. Historia skrzywdzonej dziewczynki uwydatnia biedę panującą na wsi, a także postępowanie bogatych ludzi.

Henryk Ibsen Dzika kaczka

Bohaterką tragedii jest Jadwinia – grzeczna dziewczynka, bardzo kochająca rodziców i dziadka. Jej początkowo szczęśliwe życie, zmienia jedna rozmowa, podczas której ojciec zaczyna mieć wątpliwości co do własnego ojcostwa. Dowiaduje się, że Gina, jego żona, miała romans z innym mężczyzną – Werlem. Wyprowadza się więc z domu i odrzuca miłość dziewczynki, którą do tej pory uważał za córkę. Jadwinia, na znak protestu, chce zabić swoją ukochaną kaczkę, jednak zabija samą siebie. Śmierć dziewczynki pokazuje, że mówienie prawdy nie zawsze jest słuszne i ma sens. W tym przypadku prawda zniszczyła szczęście rodziny i w ostateczności doprowadziła do śmierci dziecka.

Günter Grass Blaszany bębenek

Oskar, na znak protestu przeciwko otaczającej go rzeczywistości, postanawia przestać rosnąć. Wypadek sprawia, że właśnie tak się staje, jak życzy sobie 3-latek. Chłopiec spada ze schodów, w wyniku czego jego rozwój zostaje zahamowany. Blaszany bębenek to jego sposób na komunikację – chłopiec uderza w instrument, gdy chce się w jakiś sposób odnieść do rzeczywistości. W utworze zostają opowiedziane zdarzenia z różnych etapów życia Oskara. Mają one zobrazować niedostosowanie do świata. Historia chłopca pozwala wpleść w treść problemy polsko-niemieckie, stosunki panujące między dwiema kulturami po wojnie.

Nick Hornby Był sobie chłopiec

Marcus, nastoletni chłopiec, pewnego dnia pojawia się w życiu dorosłego mężczyzny, który wcale nie chce mieć dzieci. Podawanie się za ojca jest dla niego dobrym pomysłem na zdobywanie kobiet. Marcus nie jest szczęśliwy – przeżył rozstanie rodziców, czuje się prześladowany przez szkolnych kolegów, jego matka próbuje popełnić samobójstwo. Sytuacja sprawia, że Marcus nie może być beztroskim dzieckiem. Natomiast Will, poznany przez niego mężczyzna, nie ma żadnych zmartwień w życiu. Ta znajomość ma wpływ na życie ich obu. Książka pokazuje stracie się dwóch przeciwieństw – dorosłego, beztroskiego Willa i nastoletniego, dojrzałego Marcusa. Następuje przełamanie stereotypu szczęśliwego dziecka i odpowiedzialnego dorosłego.

Inne przykłady literackie:

• Jan Kochanowski Treny (śmierć malutkiej córki poety);
• Bolesław Prus Antek; (życie wiejskiego chłopca); Anielka (zmiany w życiu dziecka);
• Henryk Sienkiewicz Janko muzykant (utalentowane, skrzywdzone dziecko);              
• Stefan Żeromski Ludzie bezdomni (swawolny Dyzio)
• Antoine de Saint-Exupery Mały książę (chłopiec pochodzący z innej planety);
• Krzysztof Kamil Baczyński Elegia o… (chłopcu polskim) (dziecko-żołnierz);
• William Golding Władca much (walka chłopców o przywództwo na bezludnej wyspie);
• Czesław Miłosz Dolina Issy (dorastanie chłopca);
• Władysław Broniewski Anka (śmierć dorosłej córki poety – jego ukochanego dziecka);
• Jana Frey W ślepym zaułku wolności (niechciane dziecko żyjące na ulicy);
• Torbjorn Flygt Underdog (chłopiec ze szwedzkiego blokowiska).