Motyw kary - Motyw kary w muzyce

Wolfgang Amadeusz Mozart, libretto Lorenzo da Ponte, odsłona piąta, akt drugi opery  Don Giovanni

Rozbudowana, finałowa scena kończącej się dramatycznie opery. Uczta w pałacu rozpustnika Don Giovanniego, słychać melodie z popularnych w czasach Mozarta oper: V. Martina Rzadka rzecz, G. Sartiego Gdzie dwóch się bije oraz autocytat kompozytora z opery Wesele Figara. Wiernie kochająca Don Giovanniego Elwira pragnie namówić go do poprawy. Wyśmiana wychodzi, lecz po chwili słychać jej krzyk. Sługa gospodarza – Leporello sprawdza, co się stało, lecz i on wraca przerażony, a za nim wkracza kamienny posąg. To zgodnie z zapowiedzią przybył zaproszony nagrobny pomnik zamordowanego przez grzesznika Komandora (aria basowa): „Don Giovanni, na ucztę z tobą zaprosiłeś mnie osobiście”. Kamienny gość oczekuje od gospodarza skruchy za popełnione niegodziwości i zmiany postawy życiowej, lecz ten zdecydowanie i wielokrotnie odmawia. Komandor podaje mu rękę, żądając, aby i on podał mu swoją. Don Giovanni podaje dłoń, która więźnie w kamiennym uścisku. Wówczas otwiera się ognista czeluść piekielna, w którą Komandor wciąga rozpustnika.

muz., sł. i wyk. Jacek Kaczmarski Kara Barabasza (płyta Głupi Jasio)

Po ukrzyżowaniu Chrystusa. W karczmie, z której widać Golgotę, życie toczy się dalej: „Możesz się dzisiaj napić z łotrem / Leje się wino krwawe, złote, / […] Ten ścisk to zysk dla gospodarza [¼]”. Wieść, że w karczmie można zobaczyć zbrodniarza, który uniknął kary, ściąga tłumy ciekawskich. Padają toasty: „Pijmy za Barabasza!” Ocalony stronniczym wyrokiem nie dowierza własnemu szczęściu: „Pije, lecz mowy nie odzyskał, / Jeszcze nie pojął, że ocalał”. Razem z nim świętuje całe miasto: żołdacy, mieszczanie i żebracy. Jednak nie wszyscy się bawią: „Próżno się Piłat usnąć stara [¼]”, a i Barabasz ochłonąwszy nad ranem – płacze.

Inne przykłady muzyczne

• muz. Ch.W. Gluck, libretto G. Angiolini i R. de Calzabigi według Moliera Don Juan oder der steinerne Gast (Don Juan, czyli Kamienny Gość) (ukarana rozpusta)
• R. Schumann Raj i Peri op. 50 według poematu T. Moore’a Lalla Rukh (ukarany anioł)
• A. Dargomyżski Kamienny Gość według A. Puszkina (ukarana rozpusta)
• R. Palester Śmierć Don Juana (ukarana rozpusta)
• J. Bruzdowicz Kolonia karna według noweli Franza Kafki (kara odosobnienia)
• muz. L. Janaczek, libretto kompozytora Z martwego domu według powieści F. Dostojewskiego Zapiski z domu umarłych (kara więzienia)
• muz. P. Banach, sł. K. Nosowska, wyk. Hey Karą będzie lęk (płyta Fire) (niepewność jako kara)
• muz. i wyk. Justyna Steczkowska, sł. Ewa Omernik Za karę (płyta Naga) (brak porozumienia jako kara)
• muz. i wyk. R. Przemyk, sł. A. Saraniecka Moja kara (płyta Hormon) (brak miłości jako kara)
• muz. N. Cave & Bad Seeds, sł. N. Cave, przekład R. i A. Kołakowscy, wyk. Kazik Krzesło łaski (płyta Artyści Piosenki „Kronika XX PPA Wrocław 1999”) (kara śmierci)