Motyw kuszenia - Motyw kuszenia w muzyce

Karol Szymanowski Wyspa syren z cyklu Metopy op. 29 na fortepian

Syreny to mityczne nimfy mieszkające na wyspie położonej między wyspami: Kirke, Scyllą i Charybdą. Wabiły żeglarzy swym uwodzicielskim śpiewem, doprowadzając ich do śmierci i zatonięcia statków. Falowanie morza i rozbryzgi fal imitują siedmiodźwiękowe, dysonansowe akordy, o zmysłowym brzmieniu. Występują one na przemian z ozdobnymi, nasyconymi emocjonalnie przebiegami o wyszukanym charakterze. Dobiegający z oddali, obezwładniający śpiew syren ilustrują krótkie, aluzyjne motywy melodyczne, słyszalne pomiędzy ozdobnymi pochodami. W miarę rozwoju utworu rośnie natarczywość motywów, wprowadzających nastrój niesamowitości. Następuje gwałtowny wzrost dynamiki i gęstości brzmienia, co prowadzi do potężnej kulminacji napięcia. Po wybuchu namiętności następuje zwrot akcji – rytmiczna kadencja w postaci współbrzmienia nakładającej się partii ręki lewej (czarne klawisze) i prawej (białe klawisze). W zakończeniu powracają zmodyfikowane motywy z początku utworu.

muz. Ewelina Flinta i Jarosław Chilkiewicz, sł. Ewelina Flinta i Anita Bartosik, wyk. Ewelina Flinta Kusiciel (płyta Nie znasz mnie)

Opowieść dziewczyny zaniepokojonej krążącym wokół niej tajemniczym kusicielem: „Ja nie wiem co ty w sobie masz / co wywołuje dziwny strach”. Czuje ciągle jego obecność, czuje się prześladowana i skarży się: „[¼] skąd możesz wiedzieć jak to jest / gdy ktoś zarzuca gęstą sieć”. Gdy kusiciel jest blisko dziewczyny, ma ona dwojakie doznania: „[…] uciekać wcale nie chcę / choć bardzo boję się”. On zawsze wygrywa, zna jej każdą słabość, lecz dziewczyna próbuje stawiać opór – nie ulega za każdym razem. Snuje refleksję nad swoimi niejednoznacznymi odczuciami: „A może właśnie tak musi być / a może wcale mi nie jest wstyd”.

Inne przykłady muzyczne

muz. A. Vivaldi, libretto według P. Metastasio Catone in Utica (Katon w Utyce) (nieczułość na pokusy perswazji, pochwały i przekupstwa)
muz. J. Ch. Bach, libretto według P. Metastasio Catone in Utica (Katon w Utyca) (nieczułość na pokusy perswazji, pochwały i przekupstwa)
C. Debussy Sirènes (Syreny) z cyklu Noktury (kuszenie śpiewem syren)
R. Glier Syreny (kuszenie śpiewem syren)
muz. I. Pizzetti, libretto kompozytora według dramatu T.S. Eliota Assassinio nella cattedrale (Mord w Katedrze) (kuszenie biskupa Canterbury)
T. Sigurbjörnsson Kalaïs (północny wiatr, wabiący ryby i węże)
muz., sł. i wyk. M. Grechuta Muza pomyślności (płyta Magia obłoków z serii Świecie nasz) (kuszenie muzy pomyślności)
muz. M. Ciempiel, sł. K. Jaryczewski, wyk. Oddział Zamknięty Pokusa (płyta Reda nocą) (pokusa zmysłowej przyjemności)
muz. i wyk., R. Przemyk, sł. A. Saraniecka Kiedy jak nie teraz (płyta Mało zdolna szansonistka) (uleganie pokusie)
muz. i wyk. Closterkeller, sł. A. Orthodox, Ewa i Adam (płyta Graphite) (Ewa kuszona przez węża)