Motyw męża - Motyw męża w literaturze

Mitologia grecka – mit o rodzie Labdakidów

Edypowi wyrocznia przepowiada, że w przyszłości między innymi poślubi własną matkę. Chcąc temu zapobiec, wyrusza on z miasta, w którym spędził młodość (Korynt) i udaje się w podróż. Zatrzymuje się w Tebach, gdzie pozbywa się dręczącego mieszkańców stwora, Sfinksa. W dowód uznania otrzymuje rękę królowej Jokasty. Zostaje jej mężem nieświadomy tego, że w ten sposób spełnia się przepowiednia. Okazuje się bowiem, że Edyp jest synem Jokasty i jej poprzedniego męża, Lajosa. W dzieciństwie został przez nich porzucony i dlatego dorastał w innym mieście. Motyw Edypa (męża-syna) był wielokrotnie w czasach późniejszych wykorzystywany w sztuce, wiąże się także ze współczesną psychologią.

Wiliam Szekspir Makbet

Makbet, w zbrodniczym dążeniu do zdobycia władzy posłuszny jest swojej żonie, Lady Makbet. Za jej namową zabija króla Duncana. Podszepty ze strony żony sprawiają, że staje się człowiekiem z gruntu złym. Obojętna staje się mu żona i jej choroba (kiedy ta umiera, mówi jedynie, że wybrała sobie złą na to porę). Staje się także mordercą i tyranem.

Aleksander Fredro Mąż i żona

W komedii Fredry Wacław jest mężem Elwiry. Niedługo po ślubie nudzi się jednak swoją żoną, unika jej i romansuje ze służącą Justysią. Elwira zaś nawiązuje romans z przyjacielem męża, Alfredem. Ponadto romansują ze sobą także Justysia i Alfred. Sytuacja komplikuje się, kiedy zdrady małżeńskie wychodzą na jaw. Całość jednak kończy się szczęśliwie, wzajemnym wybaczeniem sobie win. W sztuce w sposób humorystyczny przedstawiona jest postać męża uwikłanego w romans.

Gustaw Flaubert Pani Bovary

Karol Bovary zakochuje się i poślubia Emmę. Nie rozumie jednak potrzeb swojej żony i nie potrafi sprostać jej wydumanym oczekiwaniom. Cierpliwie toleruje wszelkie wybryki Emmy, samego siebie obwiniając o to, że ich związek jest nieudany. Kiedy bohaterka umiera i okazuje się, że miała licznych kochanków, mąż wybacza jej to. Karol pozostaje bezgranicznie wierny Emmie i jest w nią zapatrzony do tego stopnia, że sam kończy życie, trzymając w rękach pukiel jej włosów. Utwór przedstawia męża bezgranicznie oddanego swojej żonie mimo wszelkich przeciwności zarówno losu, jak i z jej strony.

Zofia Nałkowska Granica

Zenon Ziembiewicz jest mężem Elżbiety. W swoim małżeństwie podświadomie, mimo iż nie chce tego robić, powtarza tę samą sytuację, która miała miejsce między jego ojcem i matką (ojciec miewał liczne romanse, a co więcej – ze szczegółami opowiadał o nich matce, która taki stan rzeczy akceptowała). Zenon nawiązuje romans z prostą, wiejską dziewczyną, Justyną. W powieści pokazana została psychologiczna motywacja zachowań męża, wpływ przeżyć z dzieciństwa na jego własny związek.

Inne przykłady literackie:

• Homer Odyseja (Odyseusz jest mężem Penelopy)
• Sofokles Król Edyp (Edyp jest mężem Jokasty)
• Biblia (małżeństwami są między innymi Adam i Ewa oraz Józef i Maryja)
• Giovanni Boccaccio Dekameron (pojawia się wielu mężów, najczęściej są oni zdradzani przez swoje żony)
• William Szekspir Poskromienie złośnicy (Petruchio zostaje mężem Katarzyny)
• Ignacy Krasicki Żona modna (Piotr poślubia tytułową żoną modną)
• Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia (Mąż, Hrabia Henryk)
• Adam Mickiewicz Lilie (mąż zostaje zamordowany przez swoją niewierną żonę, powraca zza grobu, aby się na niej zemścić)
• Juliusz Słowacki Balladyna (Kirkor jest mężem Balladyny)
• Bolesław Prus Lalka (Stanisław Wokulski był mężem Minclowej)
• Stanisław Wyspiański Wesele (Pan Młody zostaje mężem Panny Młodej)
• Władysław Reymont Chłopi (Maciej Boryna zostaje mężem Jagny)
• Maria Dąbrowska Noce i dnie (Bogumił Niechcic jest mężem Barbary)
• Gabriela Zapolska Moralność Pani Dulskiej (Felicjan jest mężem Pani Dulskiej)
• Sławomir Mrożek Tango (Stomil jest mężem Eleonory)