Motyw miłości romantycznej - Motyw miłości romantycznej w literaturze

Adam Mickiewicz Romantyczność

To historia nieszczęśliwej Karusi, która po śmierci ukochanego Jasia zachowuje się jak obłąkana. Wydaje jej się, że obcuje z tym człowiekiem, mówi do niego, widzi go. Jest to oczywiście przykład miłości wszechogarniającej, takiej, która przekracza granice życia i śmierci. Romantyczny irracjonalizm nie tylko dopuszcza, ale i popiera takie spojrzenie na miłość, ponieważ potwierdza ono jedynie pogląd, że świat poznaje się przez pryzmat uczuć i odczuć, a nie przez racjonalizm i empiryzm.

Adam Mickiewicz Dziady, cz. IV

Często łączy się ten dramat z nieszczęśliwą miłością samego Mickiewicza do Maryli Wereszczakówny. Głównym bohaterem dramatu jest Gustaw, a w zasadzie jego duch, który przybywa do domu księdza i spędza tam trzy godziny: miłości, rozpaczy i przestrogi. Opowiada historię swojej miłości do kobiety, która opuściła go, wybierając innego i wychodząc za mąż. Gustaw jest najlepszym przykładem romantycznego kochanka, który uwielbia kobietę, podziwia ją, potem szaleje z rozpaczy, bólu, cierpi i posuwa się do samobójstwa.

Emily Brontë Wichrowe wzgórza

Historia demonicznej miłości Heathcliffa, osieroconego cygańskiego chłopca, do Katarzyny Earnshaw. Pewnego dna Heathcliff dowiaduje się, że Katarzyna nie poślubi go, ponieważ jest zbyt biedny i niewykształcony. Znika więc na kilka lat, by powrócić z fortuną, której pochodzenie trudno ustalić. Katarzyna jest już jednak żoną sąsiada, Edgara Lintona, więc Heathcliff rozkochuje w sobie siostrę Lintona i wchodzi podstępem w posiadanie majątków obu rodzin. Mści się na Katarzynie, a ta samotna i przerażona okrucieństwem Heathcliffa umiera. Heathcliff przenosi jednak swoją nienawiść na kolejne pokolenie i poniża swego syna (którego matką była przecież niekochana kobieta) oraz zmusza córkę Katarzyny, Katy, do poślubienia go. Tragedia kończy się, gdy pewnej nocy Heathcliff widzi ukochaną Katarzynę (a w zasadzie jej ducha) i umiera. Ta obezwładniająca, szaleńcza i chora miłość rozgrywa się na wrzosowiskach hrabstwa Yorkshire, a mroczność pogłębia sam gatunek – powieść gotycka.

Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia

Tu mamy obraz niedobranego małżeństwa. Hrabia Henryk, żeni się z Marią, ale małżeństwo to nie jest szczęśliwe, ponieważ Mąż dość szybko nudzi się, ukazuje mu się duch Dziewicy i opuszcza żonę. Potem biega za Dziewicą, by w końcu przekonać się, że to szkaradna zjawa, ułuda, która nie da mu spełnienia i radości. Kiedy wraca do żony, jest za późno, ponieważ Maria popadła w obłęd, słyszy głosy i umiera w szpitalu dla psychicznie chorych. Mamy tu do czynienia przede wszystkim z dramatem rodzinnym. Tekst jest jednak pewnym wyrazem poglądów samego autora, który w jednym z listów do przyjaciela, Henryka Reeve’a, pisze, że żona jest „zwykłą śmiertelniczką, taką, co cerowałaby mi pończochy i w chorobie podawała ziółka”, kochanka natomiast „była aniołem, kimś nieporównanie wyższym od kobiety”.

Juliusz Słowacki Rozłączenie

Wiersz Słowackiego skierowany został do matki. Utwór utrzymany jest przede wszystkim w konwencji romantycznej, choć widać w nim pewne elementy sentymentalne („biały gołąb smutku”). Mowa tu nie tylko o smutku wywołanym rozłączeniem, ale też o tęsknocie, owym porozumieniu dusz (bo „jedno o drugim pamięta”). Wszystkiemu towarzyszy dynamiczny obraz zmieniającej się przyrody (np.: niebo zostaje zwalone, góry ubierające się w żałobę). Tekst jest bardzo nacechowany emocjonalnie, co dość dobrze obrazują liczne epitety kolorystyczne: „gwiazda skrą siną błyska”, „osrebrzać je księżycem”, „jeziora błękit”, „odkreślone kirem”, „gwiazdy jeziora od gwiazd nieba krwawsze”, „gwiazdy jeziora świecą smutno i blado”.

Inne przykłady literackie:

• Juliusz Słowacki Kordian (miłość Kordiana na Laury), W Szwajcarii (zawód miłosny podmiotu lirycznego)
• Adam Mickiewicz Grażyna (miłość Grażyny do Litawora), Pan Tadeusz (Jacek Soplica i Ewa Horeszko)
• George Byron Giaur (Giaur i Leila)
• Narcyza Żmichowska Poganka (miłość Beniamina do Aspazji)
• Zygmunt Krasiński Listy do Delfiny Potockiej
• Charlotte Brontë Dziwne losy Jane Eyre (Jane Eyre i Edward Rochester)