Motyw miłości nieszczęśliwej - Motyw nieszczęśliwej miłości w literaturze

Joseph Bediér Dzieje Tristana i Izoldy

Miłość tytułowych bohaterów jest związana z wypiciem przez nich miłosnego napoju. Nie jest to szczęśliwy związek, bo niszczy małżeństwo Izoldy i Marka. Miłość ta nie jest więc akceptowana, kochankowie muszą uciekać i ukrywać się, początkowo grozi im śmierć. Ich uczucie doprowadza do zdrady, rani człowieka, który naprawdę kocha (król Marek), a także wpędza ich samych w kłopoty. Jednak jak się okazuje trwa nawet po śmierci kochanków. Jest to miłość tristaniczna – bardzo namiętna, spontaniczna, głęboka, ale jednocześnie łamiąca obyczaje i konwenanse.

Juliusz Słowacki Kordian

Tytułowy bohater jako młody chłopak jest zakochany w starszej Laurze. Jednak kobieta go odrzuca, a nawet trochę z niego szydzi. Kordian, odczuwający „ból istnienia”, postanawia popełnić samobójstwo.

Kilka lat później miłość znów go rozczarowuje. We Włoszech poznaje Wiolettę, która przestaje go kochać, gdy Kordian traci pieniądze. Bohater zauważa, że nie ma bezinteresownej miłości, zostaje dwukrotnie odrzucony. Doświadczenie nieszczęśliwej miłości jest jedną z cech bohatera werterycznego.

Antoni Malczewski Maria

Maria i Wacław byli w sobie zakochani, jednak ich uczuciu sprzeciwiał się Wojewoda – ojciec mężczyzny. Wysłał Miecznika i Wacława na wojnę, a dziewczynę kazał utopić mordercom. Gdy mąż Marii zobaczył ją martwą, wpadł w rozpacz i zabił swojego ojca. Postąpił tak, bo jako bohater bajroniczny był w stanie zrobić wszystko w imię miłości, nawet zemścić się na własnym ojcu. Fabuła nie jest jedynie fikcją. Autor nawiązał do wydarzenia, które miało miejsce na Ukrainie w 2. połowie XVIII wieku. Doszło wtedy do ślubu Szczęsnego Potockiego z niżej urodzoną Gertrudą Komorowską. Ojciec mężczyzny kazał porwać Gertrudę – dziewczyna została uduszona, a jej ciało wrzucono do wody.

Bolesław Prus Lalka

Stanisław Wokulski jest nieszczęśliwie zakochany w Izabeli Łęckiej. Kobietę cechują obojętność i chłód, nie potrafi docenić miłości. Instytucję małżeństwa wiąże jedynie z pieniędzmi. Umie się co najwyżej zachwycić posągiem Apollina, a Wokulskiego ignoruje. Gdy między bohaterami dochodzi do zaręczyn, postępowanie kobiety nadal rani, np. flirtuje ze Starskim. Wokulski jest natomiast idealistą miłości, nie może przestać kochać Izabeli i nie potrafi poradzić sobie z tym uczuciem. Próbuje nawet popełnić samobójstwo. Jest to po części miłość romantyczna – bardzo silne nieszczęśliwe uczucie popychające w stronę samobójstwa.

Stefan Żeromski Ludzie bezdomni

Miłość Tomasza i Joasi rozkwita powoli. Kobieta od razu się zakochuje, ale Judym jest bardziej zafascynowany Natalią Orszeńską. Z czasem Joasia staje się dla niego atrakcyjną kobietą i partnerką intelektualną, Tomasz idealizuje ją i coraz bardziej kocha (w sposób romantyczny). Praca sprawia, że opuszcza Cisy. Mimo że bohater tęskni i żywi prawdziwe uczucie, to decyduje się poświęcić na rzecz innych. Tomasz i Joasia oddalają się od siebie, jest to powodem ich cierpienia. Kobieta jednak nic nie robi, żeby odzyskać ukochanego. Możliwe, że rozumie posłannictwo doktora, a może nie pozwala jej na to duma. W każdym razie miłość jest niespełniona.

Inne przykłady literackie:

Mitologia grecka (pełna cierpień miłość echo do Narcyza, miłość Dejaniry do Heraklesa prowadząca do tragicznego końca)

• William Szekspir Romeo i Julia (miłość zakończona śmiercią kochanków)
• Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera (niespełnione uczucie miłości – powód samobójstwa)
• George Byron Giaur (miłość zakończona śmiercią Leili, niewygasające uczucie Giaura)
• Adam Mickiewicz Romantyczność (ból po stracie miłości)
• Adam Mickiewicz Dziady, cz. IV (miłość romantyczna)
• Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod (wywyższenie dobra ojczyzny ponad miłość)
• Juliusz Słowacki Balladyna (niefortunne zakochanie się Goplany w Grabcu, niemożliwa do spełnienia miłość Filona do martwej Aliny)
• Juliusz Słowacki Arab (niszczenie cudzej miłości)
• Zofia Nałkowska Granica (odrzucenie miłości powodem do zemsty)
• Halina Poświatowska *** [Jestem Julią] (miłość sprawiająca ból)
• Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Miłość (utrata miłości)
• Antoni Słonimski Żal (tęsknota za miłością)