Motyw Noego, arki, potopu - Motyw Noego, arki, potopu w literaturze

Jan Kochanowski Pieśń o Potopie

Parafraza biblijnego opisu potopu. Burza i ulewne deszcze sprawiają, że w rzece wzbierają wody. Podmiot liryczny stwierdza, że należy zbudować korab, bo nie wiadomo, czy nie wrócą czasy wielkiego zniszczenia, a wtedy żadne stworzenie nie ocaleje. Autor wiąże wylew rzeki z potopem, z którego uratował się bogobojny Noe wraz z rodziną oraz część zwierząt.

Gdy mija żywioł, pozostaje tylko śmierć i zniszczenie. Bóg obiecuje więc Noemu, że już nigdy nie ześle potopu na świat. Mężczyzna staje się protoplastą nowej ludzkości.

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz

Autor porównuje karczmę w Soplicowie do biblijnej arki Noego. Według niego przód karczmy wygląda jak statek, natomiast z tyłu budynek przypomina świątynię.

Mickiewicz przywołuje też na myśl skojarzenie ze stodołą, w której przebywają różne zwierzęta:

Karczma z przodu jak korab, z tyłu jak świątynia:

Korab, istna Noego czworogranna skrzynia,

Znany dziś pod prostackim nazwiskiem stodoły;

Tam różne są zwierzęta: konie, krowy, woły,

Kozy brodate; w górze zaś ptastwa gromady

I płazów choć po parze, są też i owady.

Włodzimierz Zagórski Historia patriarchy Noego

Żartobliwy wiersz, w którym Noe jest określony mianem „praszczura”. Jego ulubionym trunkiem jest wino, a Bóg go za to miłuje i nie pozwala mu zginąć w potopie. Noe nawet podczas czterdziestu dni ulewy nadużywa alkoholu, a arka służy mu za miejsce odpoczynku. Gdy Cham zauważa, że jego ojciec jest urżnięty, zostaje wyklęty przez Boga.

Stanisław Wyspiański Wesele

Rozświetlony dom, w którym odbywa się wesele, przypomina Racheli arkę Noego. Do takiego skojarzenia przyczynia się błoto znajdujące się wokół domu. Dziewczynie przychodzą na myśl potopy. Miejsce, mimo pijanych chłopów i hałasu, wydaje jej się tajemnicze i zachęcające. Arka jest na tyle pozytywnym skojarzeniem, że Rachela zostaje zwabiona do domu:

[…] ta chałupa rozświecona,

grająca muzyką w noc ciemną,

wydała mi się arcyprzyjemną,

jako arka, na kształt czarów łodzi,

i przyszłam.

Antoni Słonimski Potop

Autor nawiązuje do biblijnego potopu bardzo osobiście. Prosi Boga, żeby spuścił na niego deszcze. Pragnie też śmierci zwierząt i ludzi, którzy wywołują w nim negatywne odczucia. Chce mieć spokój od tych, którzy przyczyniają się do cierpienia, są dla niego ciężarem lub problemem. Słonimski przywołuje motyw gołębicy, którą Noe wypuścił z arki, aby sprawdziła, czy jest w pobliżu suchy ląd.

Inne przykłady literackie:

• Wincenty Pol Pieśń o ziemi naszej (porównanie Tatr do zastygłego potopu);
• Cyprian Kamil Norwid Promethidion (sztuka jako znak zwycięstwa dobra nad złem, porównanie sztuki do łuku przymierza);
• Marc Connelly Zielone Pastwiska (aby skompletować menażerię, Noe udaje się do zoo);
• Marian Stępień-Ługowski Potop (ludzie walczący z potężnym żywiołem; tęcza – symbol pojednania; pomnik przedstawiający ludzi podczas potopu; zapowiedź kolejnego zniszczenia);
• Alfred Kowalkowski Posągi potopu (mroczna wizja Bożego gniewu, potop jako niszcząca siła);
• Marianne Fredriksson Arka Noego (życie codzienne mieszkańców Sumeru przed potopem, budowa arki, przebieg samego potopu i trudności z nim związane).