Motyw piekła - Motyw piekła w muzyce

Franz Liszt Mefistofeles z Symfonii faustowskiej według J.W. Goethego na wielką orkiestrę, tenor solo i chór męski

Obraz charakterystyczny; duchowy portret wysłannika piekieł. Oprócz reminiscencji motywów Fausta i Małgorzaty z poprzednich części kompozytor wprowadza dodatkowo motyw zaczerpnięty ze swojego wcześniejszego dzieła Malédiction (Klątwa). Motyw tytułowej postaci stanowią karykaturalnie zdeformowane strzępy czterech pokrewnych, lecz zróżnicowanych pod względem charakteru, tematów Fausta z pierwszej części dzieła. Demoniczno-ironiczny środkowy epizod osiąga kulminację we „wściekłej” fudze opartej na miłosnym temacie Fausta. Niszczycielska moc diabelskiego szyderstwa zostaje przezwyciężona przez miłosny temat Małgorzaty z drugiej części Symfonii (melodia oboju i altówki kontynuowana przez skrzypce).

muz. Jerzy Satanowski,  sł. Josif Brodski, wyk. Edyta  Geppert Piosenka o Bośni (płyta Śpiewajmy)

W miejscu, gdzie toczy się wojna, giną ludzie. Z jej okropności nie zdają sobie sprawy ludzie, którzy spokojnie spożywają posiłek, odpoczywają na kanapie, piją wino. Daleko od nich, w miastach o niezrozumiałych nazwach, pod gradem kul, wśród huku żelastwa giną ludzie, nie znając przyczyny. Śmierć nie omija małych wiosek, gdzie ludzie giną: „[...] bez krzyku, bez spowiedzi, bez żegnania się z rodziną [...]”. Tam, gdzie jest pokój, życie toczy się normalnym trybem – są przeprowadzane wybory. Tam, gdzie wojna, „[...] gdzie strach lecieć kupidynom [...]”, śmierć zbiera swoje żniwo. Egzystujący w pokoju nie zdołają odczuć dalekiego, wojennego piekła, mogą tylko o nim przeczytać na pierwszych stronach gazet.

Inne przykłady muzyczne

• F. Liszt Inferno (Piekło) z Symfonii dantejskiej według D. Alighieri (muzyczny obraz piekła)
• G. Meyerbeer, libretto E. Scribe Robert Diabeł (życie z piętnem diabła)
• muz. M. Musorgski, sł. J.W. Goethe Pieśń Mefistofelesa w piwnicy Auerbacha (Ballada o pchle) (satyra na władzę)
• muz. J. Offenbach, libretto H. Crémieux i L. Haléy Orfeusz w piekle (piekło jako parodia świata antycznego)
• K. Penderecki Diabły z Loudun według J. Whitinga (dramat fałszywych oskarżeń)
• muz. K. Gaertner, sł. A. Osiecka, wyk. M. Rodowicz Anioł i diabeł (płyta Rok) (dwa bieguny życia – piekło i raj)
• muz. sł. wyk. J. Kaczmarski Zaproszenie do piekła (płyta Kosmopolak) (piekło relatywizmu)
• muz. M. Jackowski, sł. O. Jackowska, wyk. Maanam Piekło i niebo (płyta Piekło i niebo) (dwie strony miłości)
• muz. sł. wyk. J. Kaczmarski Diabeł mój (płyta Pochwała łotrostwa) (egzystencja bez Boga)
• muz. P. Krawczyk, sł. K. Nosowska, wyk. Hey To tu (płyta Mimo wszystko) (piekło w dzielnicy występku)