Motyw przemijania - Motyw przemijania w muzyce

Antonio Vivaldi Le quattro stagioni (Cztery pory roku) op. 8 nr 1-4

Cykl czterech koncertów skrzypcowych, przedstawiających człowieka na tle przemian w przyrodzie. Każdy trzyczęściowy koncert kompozytor poprzedził fragmentem sonetu. Wiosna – jej nadejście ogłasza śpiew ptaków (partie solowe trojga skrzypiec), łagodne powiewy wiatru i szmer strumienia (skrzypce). Po burzy z grzmotami (drżące dźwięki smyczków) i błyskawicami (wznoszące się, ozdobne przebiegi smyczków) pastuszek wraz z wiernym psem (urywane dźwięki altówki) odpoczywa na ukwieconej łące. Wiejska zabawa z udziałem ludowych instrumentów (dudy, fujarka), imitowanych przez orkiestrę. Lato – w rozgrzanym powietrzu słychać głosy kukułki, turkawki i szczygła. Lekki wiaterek (wysokie dźwięki smyczków) zwiastuje nadejście burzy – lękliwy płacz chłopca (solo skrzypiec).  Natrętne muchy dokuczają wieśniakom (rozlewne solo skrzypiec przerywane „bzyczącymi” motywami). Zbierają się ciemne chmury (wznoszące się pochody gamowe skrzypiec). Burza gradowa niszczy zbiory (niskie dźwięki smyczków). Jesień – wesołymi tańcami wieśniacy świętują udane zbiory. Pijani biesiadnicy (szybkie motywy rytmiczne na tle akordów) wkrótce zasypiają (wygasające solo skrzypiec). Myśliwskie fanfary oznajmiają polowanie. Zima – jednostajne urywane dźwięki smyczków i solo skrzypiec imitują siarczysty mróz. Przenikliwy wiatr ilustruje altówka, bieg i tupanie na rozgrzewkę – orkiestra, a szczękanie zębów – solo skrzypiec. Przyjemne zacisze domowe w cieple kominka (śpiewne solo skrzypiec na tle altówek), podczas gdy na dworze pada deszcz (urywane dźwięki smyczków ilustrujące krople deszczu). Solo skrzypiec imituje popisy łyżwiarza: figury, upadki, skoki (orkiestra). Próba sił ciepłego wiatru sirocco (orkiestra) i zimnego – boreasza (solo skrzypiec) zwiastuje nadejście wiosny.

muz. Seweryn Krajewski, sł. Agnieszka Osiecka, wyk. Magda Umer Szpetni czterdziestoletni (płyta Pięć Oceanów. Ocean Burz)

Opis życia czterdziestoletnich ludzi, których podmiot liryczny określa jako „szpetnych”. W nieokreślony wieczór spacerują po ulicach, zaułkach i placach miasta. Rozwiedzeni, zamyśleni nad osobistymi przeżyciami, zarzuconymi ideami. Refleksja nad upływającym życiem nie jest wesoła: „Odczuwamy trochę zgagi po tym życiu / Po tym życiu po przepiciu itp. / Odczuwamy trochę kaca, że co było to nie wraca […]”. Odczuwają zawód z powodu niewykorzystanych możliwości, podczas gdy zbliża się starość. Smutki topią w alkoholu, pocieszając się, że bywało gorzej, zazdroszczą młodszym i domagają się prawdy. Spotykanie znajomych na krótko poprawia im nastrój: „Chwilę jest się w siódmym niebie / Potem wraca się do siebie [¼]”.

Inne przykłady muzyczne

• G. Ph. Telemann Pory dnia (dobowy upływ czasu)
• J. Haydn trylogia symfoniczna „Le matin” (Poranek), „Le midi” (Południe), „Le soir” (Wieczór) (dobowy upływ czasu)
• J. Haydn Die Jahreszeiten (Pory roku) (zmienność pór roku)
• muz. i sł. F. Leśniak Upływa szybko życie (przemijanie w życiu człowieka)
• B. Zakrzewska Wieczność (nieskończoność czasu)
• T. Wielecki Tydzień (tygodniowy upływ czasu)
• muz. A. Zieliński, sł. A. Jastrzębiec-Kozłowski, wyk. Skaldowie Szanujmy wspomnienia (płyta Szanujmy wspomnienia) (piękno minionych chwil)
• muz. S. Krajewski, sł. K. Dzikowski, wyk. Czerwone Gitary Mija rok (płyta Czerwone Gitary 2) (refleksja nad mijającym rokiem)
• muz. i wyk. R. Rynkowski, sł. J. Cygan Wypijmy za błędy (płyta Szczęśliwej drogi już czas) (rozliczenie z życiem)
• muz., sł. i wyk. J. Kaczmarski (wg II i III części trylogii A. Dumasa, ojca) Dwadzieścia lat później (płyta Dwadzieścia(5) lat później) (zmiana postawy życiowej pod wpływem czasu)