Motyw tęsknoty - Motyw tęsknoty w muzyce

Mieczysław Karłowicz Pieśń o wiekuistej tęsknocie z cyklu Odwieczne Pieśni op. 10

Pierwsza część tryptyku symfonicznego, którego programem jest uwolnienie od ograniczeń egzystencji i osiągnięcie nirwany w panteistycznym uniesieniu. W utworze dominuje liryczny, wznoszący się, lecz naznaczony niepokojem temat „wiekuistej tęsknoty” (rożek angielski). Jego wznosząca się linia melodyczna pojawia się w części początkowej. W części środkowej motywy tematu głównego ulegają przetworzeniu, by w kulminacji rozwinąć się w burzliwy temat „wieczności” (puzony). Łączy się on z chorałowym, wznoszącym się pochodem trąbek, antycypując potężny temat „śmierci” (puzony, tuba, klarnet basowy, fagot i kontrafagot). Materiał muzyczny chorału (trąbki, puzony) kompozytor zaczerpnął z żałobnej pieśni cerkiewnej. W części końcowej temat „wiekuistej tęsknoty” powraca (instrumenty dęte), a w ostatnich taktach utworu smyczki w cichej dynamice przypominają złagodzoną wersję tematu „wieczności”.

muz. Seweryn Krajewski, sł. Krzysztof Dzikowski, wyk. Czerwone Gitary Niebo z moich stron (płyta Czerwone Gitary 2)

Podmiot liryczny wyznaje dziewczynie, że w jej oczach widzi piękno stron rodzinnych, do których tęskni: „Twych kolor nieba z moich stron, / Jest uśmiech dnia, cienie liści, które drżą”. W jej głosie słyszy echo słów wypowiedzianych w przeszłości i szelest traw na wietrze. Pragnie powrócić do miejsc, w których zaznał szczęścia: „Więc zabierz mnie do tamtych miejsc, / Gdzie pędził wiatr w rytm naszych serc”, gdzie każda chwila i każda nuta była przeznaczona dla zakochanych. Prosi dziewczynę, aby zabrała go do krainy przeszłości, gdzie pod znajomym dachem pachnie chleb i cisza „gra”. Dziewczyna jest stale obecna w jego myślach jako czułe wspomnienie.

Inne przykłady muzyczne

• muz. L. van Beethoven, sł. J.W. Goethe Nur wer die Sehnsucht kennt – Sehnsucht (Ten tylko, kto zna tęsknotę – Tęsknota) op. 75 (tęsknota za ukochaną)
• F. Chopin Scherzo h-moll op. 20 z cytatem kolędy Lulajże Jezuniu (tęsknota za domem rodzinnym)
• muz. S. Moniuszko, sł. A. Kolankowski Tęsknota z cyklu Śpiewnik domowy (melancholia pragnień)
• muz. W. Żeleński, sł. N. Żmichowska Tęsknota z cyklu Pieśni Gabrieli (tęsknoty niemożliwe do spełnienia)
• muz. A. Świerzyński, libretto L. Rotbaum Pieśń o tęsknocie (wschodnie baśnie o tęsknocie)
• muz. W. Korcz, sł. A. Osiecka, wyk. E. Geppert Sopockie bolero (płyta Och, życie kocham cię nad życie) (tęsknota za atmosferą letniego kurortu)
• muz. P. Banach, sł. K. Nosowska, wyk. Hey Wczesna jesień (płyta ?) (tęsknota kobiety za ukochanym)
• muz. T. Sygietyński, sł. ludowe, wyk. A.M. Jopek Tęskno mi tęskno (płyta Barefoot) (tęsknota dziewczyny za ukochanym)
• muz. i wyk. Goya, sł. M. Wójcik Tęsknota (płyta Kawałek po kawałku) (tęsknota kobiety za ukochanym)
• muz. i wyk. G. Andrzejewicz, sł. G. Andrzejewicz i A. Maciejowska Tęsknota (płyta Gosia Andrzejewicz Plus) (tęsknota kobiety za ukochanym)