Elementy struktury społecznej

Najważniejsze elementy, które różnicują poszczególne społeczeństwa są:

Struktura klasowa oznacza podział społeczeństwa na klasy i grupy, różniące się od siebie stosunkiem do środków produkcji tj. posiadaczy i nie posiadaczy środków produkcji.Ten rodzaj struktury odpowiada koncepcji klasowej Karola Marksa. Współcześnie rozumienie konfliktów klasowych znacznie odbiega od rozumienia XIX wiecznego, co jest oczywiście spowodowane przemianami ekonomicznymi. Dziś najczęściej wyróżnia się trzy klasy tj:

• klasa wyższa - stosunkowo mało liczna - to właściciele dużych przedsiębiorstw, wysoka kadra urzędnicza i zawodowa;
• klasa średnia - najbardziej liczna, stanowiąca podstawę społeczeństwa - obejmuje średnich i drobnych przedsiębiorców, niższą kadrę zawodową, osoby pełniące tzw. wolne zawody, wykwalifikowanych robotników;
• klasa niższa - liczebność jej jest zmienna - obejmuje niewykwalifikowanych pracowników, oraz osoby wykonujące niespecjalistyczne prace.

Współcześnie wyznacznikiem pozycji zajmowanej w społeczeństwie jest: zamożność, zajmowane stanowisko zawód i styl życia. Przejście z pozycji niższej do wyższej jest możliwe.

Struktura warstwowa odpowiada koncepcji warstwowej Maxa Webera i oznacza podział społeczeństwa na warstwy, czyli zbiorowości ludzi uznających posiadanie wspólnej pozycji społecznej. Przykładem takiej warstwy może być inteligencja łączy ich porównywalny poziom i styl życia oraz wykształcenie. Kryterium struktury warstwowej jest też możliwość wpływu na władzę i prestiż zajmowany przez daną osobę.

Struktura demograficzna określa zróżnicowanie społeczeństwa ze względu na wiek (produkcyjny i poprodukcyjny), płeć (ilość kobiet i mężczyzn), miejsce zamieszkania (miasto-wieś). Współcześnie obserwujemy w wielu dobrze rozwiniętych krajach zjawisko starzenia się społeczeństwa, co stwarza nowe problemy społeczne i polityczne. Obserwujemy również poważne zmiany jeśli chodzi o wpływ kobiet na kształt społeczeństw, a także emigrację zarobkową ze wsi do dużych miast.

Struktura zawodowa ukazuje zróżnicowanie społeczne pod względem wykonywanego zawodu. O prestiżu wykonywanego zawodu świadczy wysokość zarobków, choć nie jest to regułą. Istnieją zawody, w których zarobki są wysokie np. sekretarka w poważnej firmie, jednak ten zawód nie cieszy się wysokim uznaniem, natomiast szczególnie w małych miasteczkach lekarze, czy nauczyciele w dalszym ciągu zajmują wysoka pozycje pod względem prestiżu, co nie zawsze idzie w parze z zarobkami. W czasach, w których żyjemy można zaobserwować szybkie tempo przemian w ramach struktur społecznych, pojawiają się nowe grupy zanikają stare.