Kalendarium najważniejszych wydarzeń w Europie
dział: Stosunki międzynarodowe
Lata 40.
- 4 – 11 II 1945 - konferencja Wielkiej Trójki w Jałcie na Krymie – omówienie wielu kwestii politycznych i militarnych, w tym plany decydującego ataku na Niemcy i zasady okupacji Niemiec po zakończeniu wojny.
- 16 IV – 2 V 1945 - szturm Berlina zakończony zdobyciem miasta.
- 8 V 1945- przedstawiciele niemieckich sił zbrojnych podpisują akt bezwarunkowej kapitulacji przed aliantami zachodnimi, 9 maja ponownie podpisują w kwaterze dowództwa Armii Czerwonej – koniec wojny w Europie.
- 15 VIII 1945 - oficjalnie zezwolenie czterech mocarstw na tworzenie niemieckich partii demokratycznych.
- 30 VIII 1945 - utworzenie Miedzysojuszniczej Rady Kontroli w Niemczech - organu sprawującego kontrolę nad Niemcami.
- 5 – 7 X 1945 - w Niemczech konferencja SPD - przewodniczącym został wybrany Kurt Schumacher, odrzucił możliwość współpracy z komunistami.
- 20 XI 1945 - 1 X 1946 - Rozprawa przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze przeciwko głównym nazistowskim przestępcą wojennym.
- Styczeń 1946 - ogłoszenie konstytucji Jugosławii w Belgradzie - powstanie Federacyjnej Republiki Jugosławii.
- 1946 20 I - Charles de Gaulle ustąpił ze stanowiska szefa rządu.
- 22 I 1946 - Konrad Adenauer został przewodniczącym CDU w brytyjskiej strefie okupacyjnej
- 21/22 IV - w Berlinie powstała na skutek zjednoczenia KPD i SPD – SED Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności jej przewodniczącym zostali Wilhelm Pieck i Otto Grotewohl
- 18 VI 1946 - we Włoszech proklamowano zniesienie monarchii i powstanie republiki.
- 6 IX 1946 - minister spraw zagranicznych USA James Francis Byrnes udzielił poparcia dla idei demokratycznej i gospodarczej odbudowy Niemiec.
- 1 X 1946 - ogłoszono wyrok w procesie norymberskim.
- 1 I 1947 - brytyjska i amerykańska strefa w Niemczech połączyły się i utworzono Bizonię
- - jednolity obszar gospodarczy.
- 10 II 1947 - w Paryżu doszło do podpisania traktatów pokojowych z Włochami, Finlandią, Rumunią, Bułgarią i Węgrami. Włochy utraciły swoje kolonie, odstąpiły Jugosławii wyspy na Adriatyku, i część Chorwacji. Grecja otrzymała od Włoch Dodekanez, ZSRR otrzymał od Finlandii wschodnią Karelię, od Rumunii Bukowinę i Besarabię, Rumunia otrzymała z powrotem Siedmiogród. Bułgaria otrzymała południową Dobrudżę.
- III 1947 - powstaje plan prezydenta Trumana udzielenia pomocy gospodarczo - wojskowej Grecji i Turcji - sformułowanie zasad „doktryny Trumana”.
- 12 III 1947 - przemówienie prezydenta Trumana w Kongresie USA zapowiedź polityki ograniczania zasięgu ekspansji ZSRR.
- 5 VI 1947 - amerykański sekretarz stanu Georgie Marshall ogłosił zasady planu pomocy gospodarczej USA dla Europy – plan Marshalla.
- 27 IX 1947 - narada w Szklarskiej Porębie - powstanie Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych tzw. Kominform - instrument podporządkowania Stalinowi partii komunistycznych z krajów demokracji ludowej.
- 4 XII 1947 - weszła w życie konstytucja Bułgarii, w której ogłoszono, że jest krajem demokracji ludowej.
- 30 XII 1947 - proklamowanie powstania Rumuńskiej Republiki Ludowej - pod wpływem ZSRR król Michał I abdykował.
- 25 II 1948 - powstanie rządu czechosłowackiego, do którego weszli komuniści i politycy z nimi współpracujący - dymisja prezydenta Edvarda Beneša [Benesza].
- 17 III 1948 - Belgia, Francja, Luksemburg, Wielka Brytania i Holandia podpisały w Brukseli układ pięciu państw o współpracy gospodarczej, społecznej, i kulturalnej oraz kolektywnej samoobronie.
- 20 III 1948 - po raz ostatni odbyło się posiedzenie Alianckiej Rady Kontroli.
- 16 IV 1948 - w Paryżu została utworzona Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC).
- 14 V 1948 - po opuszczeniu Palestyny przez wojska brytyjskie proklamowano utworzenie państwa Izrael bez ustanowienia jego granic.
- 23 VI 1948 - unia walutowa w zachodnich strefach okupacyjnych Niemiec.
- 24 VI 1948 - ZSRR wprowadza blokadę Berlina. Blokada trwała do czerwca 1949 roku państwa zachodnie utrzymywały przez 11 miesięcy most powietrzny zaopatrując Berlin Zachodni we wszystkie niezbędne do życia towary.
- 1 VIII 1948 - z połączenia Bizonii i strefy okupacyjnej francuskiej powstaje Trizonia.
- 1 IX 1948 - powstanie Rady Parlamentarnej Trizonii - Konrad Adenauer zostaje jej przewodniczącym.
- 30 XI 1948 - komunistyczni radni Berlina doprowadzili do powstania „magistratu demokratycznego” w Berlinie Wschodnim, co w istocie doprowadziło do podziału miasta.
- 25 I 1949 - w Moskwie została utworzona Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej RWPG.
- 18 IV 1949 - Irlandia występuje formalnie z Brytyjskiej Wspólnoty Narodów i staje się niezależną republiką.
- 5 V 1949 - utworzona zostaje międzynarodowa organizacja państw europejskich Rada Europy, z siedzibą w Strasburgu.
- 12 V 1949 - koniec blokady Berlina Zachodniego.
- 24 V 1949 - powstanie Republiki Federalnej Niemiec. Oficjalnie ogłoszono konstytucję, uchwaloną 8 maja 1949 roku, przez Radę Parlamentarną dla stref zachodnich okupowanych Niemiec. Większość kompetencji władzy przekazano państwu niemieckiemu, z wyjątkiem zachowania dla władz okupacyjnych kontroli w sprawie rozbrojenia (demilitaryzacji) i kontroli Zagłębia Ruhry.
- 14 VIII 1949 - wybory do Bundestagu.
- 12 IX 1949 - Theodor Heuss zostaje pierwszym prezydentem RFN.
- 15 IX 1949 - Konrad Adenauer zostaje kanclerzem RFN.
- IX 1949 - radziecka agencja TASS ogłosiła przeprowadzenie udanego wybuchu bomby atomowej.
- 7 X 1949 - proklamowanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej.
- 9 X 1949 - wstrzymanie pomocy militarnej ze strony Jugosławii dla komunistycznej partyzantki w Grecji (Armia Wyzwolenia Narodowego) zakończenie walk w Grecji.
Lata 50.
- 8 VII 1950 - RFN zostało członkiem stowarzyszonym Rady Europy.
- 18 IV 1951 - Powstała w Paryżu Europejska Wspólnota Węgla i Stali.
- 2 V 1951 - RFN został pełnoprawnym członkiem Rady Europy.
- 26 X 1951 - w Wielkiej Brytanii zwyciężają konserwatyści - Winston Churchill ponownie obejmuje funkcje premiera.
- 6 II 1952 - śmierć Jerzego II - władze obejmuje Elżbieta II wówczas 27 letnia królowa, która oficjalnie koronuje się w Opactwie Westminsterskim 2 czerwca 1952 roku.
- 1 XI 1952 - na Atolu Einwetok Amerykanie przeprowadzają pierwszą eksplozje bomby wodorowej.
- 5 III 1953 - zmarł Józef Stalin.
- VI 1953 - strajk powszechny w NRD - pierwszy konflikt społeczny w bloku wschodnim - wprowadzenie stanu wyjątkowego zginęło 267 demonstrantów, liczni ranni. Dokonano masowych aresztowań.
- VI/VII 1953 - aresztowanie Ławrientija Berii - współpracownika Stalina odpowiedzialnego za terror w ZSRR.
- 20 VIII 1953 - ZSRR podał oficjalnie do wiadomości, że przeprowadził eksplozje bomby wodorowej.
- 17 IX 1953 ZSRR - Nikita Chruszczow został wybrany na I sekretarza KC KPZR.
- VI 1954 w ZSRR - zwolniono z łagrów pierwsza grupę więźniów politycznych, a także otwarto pierwsza elektrownię atomową w ZSRR.
- 19-23 X 1954 - konferencja państw członkowskich NATO w Paryżu wyraziła zgodę na wstąpienie RFN do NATO.
- 25 I 1955 - ZSRR ogłosił zakończenie stanu wojny z Niemcami i wyraził gotowość nawiązania stosunków z RFN.
- 6 IV 1955 - w Wielkiej Brytanii premierem został Anthony Eden (po Winstonie Churchillu).
- 5 V 1955 - RFN zgodnie z Układami Paryskimi otrzymała suwerenność, 6 maja faktem stało się przystąpienie RFN do NATO.
- 14 V 1955 - powstaje Układ Warszawski.
- 15 V 1955 - w Wiedniu podpisano traktat pokojowy z Austria - na jego mocy z Austrii wycofano wojska okupacyjne w tym i radzieckie.
- 5 VIII 1955 - państwa członkowskie Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej podpisały porozumienie o Europejskiej Unii Walutowej, które miała zastąpić Europejska Unię Płatniczą.
- 14 – 25 II 1956 - na XX Zjeździe KPZR Nikita Chruszczow potępia nadużycia władzy i kult jednostki w ZSRR w czasach stalinowskich - koniec epoki stalinowskiej.
- 17 IV 1956 - zlikwidowanie Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych i Robotniczych Kominformu.
- 4 VI 1956 - przyłączenie Zagłębia Saary do RFN.
- 8 – 13 IX 1956 - kanclerz Adenauer z wizytą w ZSRR - nawiązanie stosunków dyplomatycznych między ZSRR a RFN, zgoda ZSRR na powrót tysięcy niemieckich jeńców wojennych do domu, do Niemiec.
- 23 X 1956 - wystąpienia na Węgrzech - manifestacja poparcia dla Polskiego Października, walki na ulicach Budapesztu, premierem Węgier zostaje Imre Nagy.
- 1 XI 1956 - koalicyjny rząd węgierski ogłasza komunikat o wystąpieniu z Układu Warszawskiego.
- 4 XI 1956 - szturm wojsk radzieckich na pozycje węgierskie, stłumienie powstania w Budapeszcie, liczne egzekucje, deportacje, aresztowania.
- 25 III 1957 - RFN, Belgia, Francja, Włochy, Luksemburg i Holandia podpisały w Rzymie traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz traktat EURATOM.
- 4 X 1957 - w ZSRR pomyślnie wystartował „Sputnik 1” pierwszy sztuczny satelita Ziemi.
- 3 XI 1957 - w ZSRR pomyślnie wystartował „Sputnik 2” na jego pokładzie znajdował się pies Łajka pierwsza żywa istota w kosmosie.
- 19 – 21 III 1958 - w Strasburgu ukonstytuował się Parlament Europejski - Zgromadzenie Wspólnot Europejskich. Pierwszy przewodniczącym parlamentu został były francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman.
- 29 V 1958 - prezydent Francji powołał Charlesa de Gaulle’a na premiera. Powodem był konflikt algierski. Charles de Gaulle otrzymał specjalne pełnomocnictwa na sześć miesięcy.
- 19 VI 1958 - premier węgierski Imre Nagy został stracony.
- 28 IX 1958 - we Francji przeprowadzono referendum, w którym została przyjęta nowa konstytucja. Konstytucja V Republiki dawała bardzo silną pozycję prezydentowi Francji.
- 21 XII 1958 - Charles de Gaulle został wybrany na prezydenta.
- 27 XII 1958 - przywrócenie swobodnej wymiany walutowej w Europie, powstaje Europejski Układ Walutowy.
Lata 60.
- 7 V 1960 - przewodniczącym Rady najwyższej ZSRR został Leonid Breżniew.
- 29 VIII 1960 - NRD wprowadziła ograniczenia w ruchu osobowym miedzy Berlinem Wschodnim i Zachodnim.
- 12 IV 1961 - radziecki kosmonauta Jurij Gagarin jako pierwszy człowiek okrążył Ziemię.
- 13 VIII 1961 - roku w Berlinie władze NRD wzniosły mur na linii demarkacyjnej wokół Berlina Zachodniego w celu utrudnienie masowych ucieczek z NRD.
- 1 - 6 IX 1961 - w Belgradzie spotkało się po raz pierwszy na konferencji 25 państw nie należących do żadnego bloku - powstaje ruch państw niezaangażowanych.
- 14 IV 1962 - we Francji po ustąpieniu Michela Debre, premierem został Georges Pompidou.
- 11 X 1962 - zwołanie przez papieża Jana XXIII drugiego Soboru Watykańskiego.
- 11 IV 1963 - papież Jan XXIII ogłasza encyklikę „Pacem in terris”, potępia wojny i apeluje o pokój.
- 3 VI 1963 - papież Jan XXIII zmarł w Rzymie. Jego następcą wybrano Giovanniego Battistę Montiniego, jako Pawła VI. Nowy papież prowadził obrady Soboru Watykańskiego.
- 5 VIII 1963 - USA, Wielka Brytania i ZSRR podpisały w Moskwie układ o wstrzymaniu prób z bronią atomową w atmosferze, w kosmosie, i w wodzie. Francja i Chiny wstrzymały się od tego układu.
- 15 X 1963 - Konrad Adenauer zrezygnował z urzędu kanclerza RFN, jego następcą został wybrany Ludwig Erhard (CDU).
- 4 V 1964 - „runda Kennedy’ego” w ramach Układu Ogólnego o Cłach i Handlu (GATT) odbyła się w Genewie. Uczestnicy obrad przedstawili państwom stowarzyszonym w EWG i GATT plan unii celnej, która doprowadziła do liberalizacji handlu i obniżenia cła na towary przemysłowe o ponad jedną trzecią.
- 24 I 1965 - w Londynie umiera Winston Churchill.
- 12 V 1965 - RFN nawiązała stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
- 27 X 1965 - w Turcji powstaje rząd Sulejmana Demirela.
- 1 VII 1966 - Francja wystąpiła z organizacji wojskowych NATO.
- 11 VI 1966 - rząd ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
- 31 X 1966 - demonstracje studenckie w Pradze na rzecz wolności i demokracji.
- 1 XII 1966 - kanclerz Kurt G. Kiesinger tworzy rząd wielkiej koalicji.
- 1 VII 1967 - Europejska Wspólnota Gospodarcza, Europejska Wspólnota Atomowa oraz Europejska Wspólnota Węgla i Stali połączyły się we Wspólnotę Europejską ze wspólną Radą Ministrów i wspólną Komisją.
- 5 I 1968 - Plenum KC Komunistycznej Partii Czechosłowacji powołało na stanowisko I sekretarza partii Aleksandra Dubczeka - inicjatora praskiej wiosny.
- 20 VI 1968 - manewry wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w celu wywarcia presji na kierownictwie tego państwa, aby zrezygnowało z kontynuowania reform ustrojowych.
- 1 VII 1968 - ponad 100 państw podpisało w Londynie, Waszyngtonie i w Moskwie układ o nierozprzestrzenianiu broni atomowej.
- 20 – 21 VIII 1968 - wojskowa interwencja w Czechosłowacji państw UW - koniec procesu nazwanego „praską wiosną”, koniec przekształceń demokratycznych w Czechosłowacji.
- 27 IV 1969 - po przegranym referendum w kwestii regionalizacji Francji Charles de Gaulle ustąpił z urzędu prezydenta Francji.
- 21 X 1969 - Willy Brandt (SPD) zostaje kanclerzem RFN.
Lata 70.
- IV 1970 - Aleksander Dubczek zrezygnował ze stanowiska I sekretarza KPCz, funkcję tą objął Gustaw Husak, który pod hasłem „normalizacji” rozprawił się z uczestnikami „praskiej wiosny”.
- 23 VI 1970 - podpisanie układu o obrocie towarowym i współpracy gospodarczej między RFN i Polską.
- 12 VIII 1970 - kanclerz Willy Brandt i minister spraw zagranicznych Walter Scheel oraz radziecki premier Aleksiej Kosygin i minister spraw zagranicznych ZSRR Andriej Gromyko podpisali w Moskwie układ RFN - ZSRR.
- 9 XI 1970 - Charles de Gaulle pierwszy prezydent Francji - V Republiki zmarł w Colombey-les-deux-Eglises.
- 3 V 1971 - Erich Honecker został I sekretarzem Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności.
- 22 I 1972 - Wielka Brytania, Irlandia, Dania, podpisały w Brukseli dokument o przystąpieniu do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, układ wszedł w życie 1 I 1973 r.
- 22 – 30 V 1972 - USA i ZSRR zawarły w Moskwie układ SALT I, dotyczący ograniczenia zbrojeń strategicznych.
- 21 XII 1972 - rządy RFN i NRD podpisały układ podstawowy, w którym RFN faktycznie uznawała NRD.
- 1 I 1973 - Wielka Brytania, Irlandia i Dania stały się pełnoprawnymi członkami EWG.
- VI 1973 - Willy Brandt jako pierwszy kanclerz RFN złożył wizytę w Izraelu.
- 18 IX 1973 - przyjęcie RFN i NRD do ONZ.
- 4 XI 1973 - w Grecji doszło do zamachu stanu. Papadopulos został pozbawiony urzędu prezydenta.
- 12/13 II 1974 - władze radzieckie odebrały pisarzowi i laureatowi nagrody Nobla Aleksandrowi Sołżenicynowi obywatelstwo i deportowały go z ZSRR.
- 28 III 1974 - rumuński szef partii Nicolae Causescu przewodniczący Rady Państwa, został wybrany na pierwszego prezydenta Socjalistycznej Republiki Rumunii. Nadal prowadzono „narodową linię” w rumuńskiej polityce zagranicznej.
- 2 IV 1974 - Georges Pompidou zmarł w Paryżu. Prezydentem Francji został Valery Giscard d’Estaing.
- 25 IV 1974 - generał Spinola obalił w Portugalii w bezkrwawym zamachu stanu reżim Caetano i przejął władzę polityczna.
- 16 V 1974 - Helmut Schmidt został kanclerzem RFN.
- 15 VII 1974 - oficerowie greccy dowodzący gwardią narodową dokonali przewrotu na Cyprze przeciwko prezydentowi Makariosowi, 20 lipca oddziały tureckie wylądowały w północno-wschodniej części wyspy.
- 25 VII 1974 - kryzys cypryjski doprowadził do obalenia reżimu wojskowego w Grecji. Konstandinos Karamanilis utworzył rząd cywilny i zapoczątkował proces powrotu Grecji do demokracji.
- 14 VIII 1974 - Grecja wystąpiła z wojskowej struktury NATO, gdyż NATO nie potrafiło przeciwdziałać grecko-tureckiemu konfliktowi na Cyprze.
- 3 II 1975 - w północno wschodniej części Cypru okupowanej przez Turcję zostało utworzone „tureckie federacyjne państwo Cypru”.
- 21 V 1975 - w Sztutgardzie rozpoczął się proces przeciwko członkom radykalnej lewicowej organizacji terrorystycznej – RAF (Frakcji Czerwonej Armii).
- 5 VI 1975 - w referendum powszechnym w Wielkiej Brytanii większość obywateli opowiedziała się za przynależnością tego kraju do Wspólnoty Europejskiej.
- 1 VIII 1975 - w Helsinkach podpisano akt końcowy KBWE.
- 5 XI 1975 - Francisco Franco hiszpański generał i dyktator zmarł w Madrycie.
- 10 XII 1975 - Laureatem pokojowej Nagrody Nobla został Andriej Sacharow, fizyk i obrońca praw człowieka.
- 15 VI 1977 - w Hiszpanii odbyły się po raz pierwszy od 1936 roku wolne wybory parlamentarne.
- 16 III 1978 - chrześcijańsko-demokratyczny polityk Aldo Moro, wielokrotny premier Włoch, został uprowadzony przez członków terrorystycznej organizacji „Czerwone Brygady”. Osiem miesięcy później znaleziono jego zwłoki.
- 27 XII 1978 - Hiszpania otrzymała nową konstytucję, przyjęto ją w powszechnym referendum ludowym.
- 13 III 1979 - państwa członkowskie WE z wyjątkiem Wielkiej Brytanii objęte zostały europejskim systemem walutowym.
- 3 V 1979 - w Wielkiej Brytanii zwyciężyli konserwatyści - premierem została Margaret Thatcher
- 15 - 18 VI 1979 - spotkanie w Wiedniu Leonida Breżniewa z prezydentem Carterem. W dniu 18 czerwca podpisali oni układ o ograniczeniu strategicznych zbrojeń ofensywnych SALT II. Układ ten nie został przez USA ratyfikowany.
Lata 80.
- 22 I 1980 - fizyk i laureat Nagrody Nobla Andriej Sacharow został za działalność opozycyjną i za potępienie inwazji radzieckiej w Afganistanie zesłany z Moskwy do miasta Gorki nad Wołgą.
- 4 V 1980 - zmarł w Jugosławii w wieku 87 lat Josip Broz Tito, przywódca partii komunistycznej i szef państwa.
- 12 IX 1980 - po przewrocie wojsko przejęło władze w Turcji.
- 26 IX 1980 - zamach w Monachium w czasie Octoberfest, kilkanaście osób zostało zabitych, a ponad dwieście rannych.
- 23 II 1981 - pod dowództwem porucznika Antonia Tejero del Molina członkowie gwardii cywilnej zajęli parlament w Madrycie aresztowali deputowanych i członków rządu jako zakładników i domagali się ustanowienia rządów wojskowych. Na rozkaz króla Juana Carlosa, Tejero ustąpił i 24 lutego uwolnił zakładników. W dniu 25 lutego premierem został Leopoldo Calvo-Sotelo. Był on następcą Adolfa Suareza Gonzalesa, który ustąpił 29 stycznia.
- 10 V 1981 - F. Mitterrand zostaje prezydentem Francji.
- 13 V 1981 - Jan Paweł II zostaje ciężko ranny podczas zamachu na jego życie.
- 18 X 1981 - w greckich wyborach do parlamentu Ogólnogrecki Ruch Socjalistyczny Andreasa Papandreu zdobył absolutna większość.
- 26 I 1982 - następcą Urho Kekkonena na urzędzie prezydenta Finlandii został Mauro Koivisto.
- 1 X 1982 - koalicja rządowa CDU/CSU i FDP wybrała na kanclerza Helmuta Kohla.
- 10 XI 1982 - w Moskwie zmarł Leonid Brezniew.
- 9 VI 1983 - ponowne zwycięstwo wyborcze konserwatystów w Wielkiej Brytanii i premier Margaret Thatcher.
- 9 IX 1983 - po trzech latach madryckie spotkanie KBWE zakończyło się przyjęciem dokumentu końcowego.
- 6 XI 1983 - w pierwszych wyborach parlamentarnych w Turcji po przejęciu władzy przez wojskowych we wrześniu 1980 r., zwycięstwo odniósł Turgut Ozal z prawicowo-liberalnej Partii Ojczyźnianej.
- 15 XI 1983 - Rauf Dengtasz, przywódca ludności tureckiej na Cyprze ogłosił jednostronnie turecką część wyspy za niepodległą.
- 13 II 1984 - Konstantin Czernienko w wieku 77 lat zostaje wybrany nowym przywódcą ZSRR na miejsce zmarłego 9 lutego 1984 Jurija Andropowa.
- 23 V 1984 - Richard von Weizsacker został wybrany w Bonn nowym prezydentem RFN.
- 9 VI 1984 - dziesiąty szczyt gospodarczy zachodnich państw uprzemysłowionych uchwalił w Londynie program pomocy dla zadłużonych państw rozwijających się.
- XII 1984 - ekologiczny bilans roku 1984 dla Europy wskazał na alarmujące szkody leśne, glebowe i wodne.
- 5 III 1985 - strajk górników brytyjskich wywołany zamknięciem 20 kopalń po roku przerwano protest bez osiągnięcia jakiegokolwiek rezultatu.
- 11 III 1985 - dzień po śmierci Konstantina Czernenki nowym sekretarzem KC KPZR wybrano Michaiła Gorbaczowa.
- 2 VI 1985 - w wyborach parlamentarnych w Grecji większość zdobyła rządząca partia PASOK premiera Papandreu.
- 12 VI 1985 - w Lizbonie i w Madrycie zostały podpisane umowy o przystąpieniu Portugalii i Hiszpanii do EWG.
- 19 I 1986 - liczni przedstawiciele świata nauki i kultury skierowali list do uczestników obradującego w Warszawie Światowego Kongresu Intelektualistów - list, w którym zwracali im uwagę, że przyjęli zaproszenie rządu, który łamie prawa człowieka.
- 28 II 1986 - w śródmieściu Sztokholmu został zastrzelony przez nieznanego sprawcę premier Szwecji Olof Palme.
- 26 IV 1986 - w elektrowni atomowej w Czernobylu na Ukrainie doszło do największej katastrofy reaktora jądrowego.
- 17 IX 1986 - po serii zamachów terrorystycznych w śródmieściu Paryża Francja wprowadziła wizy dla osób przybywających spoza EWG i Szwajcarii.
- 12 X 1986 - spotkanie radzieckiego, szefa partii Michaila Gorbaczowa z prezydentem USA Reaganem skończyło się w stolicy Islandii Reykyaviku bez rezultatów.
- 1 XI 1986 - w czasie wielkiego pożaru w szwajcarskim koncernie chemicznym Sandoz , zawierająca niebezpieczne składniki woda gaśnicza dostała się do Renu i spowodowała katastrofę ekologiczną.
- 19 XI 1986 - Gorbaczow zaprosił Andrieja Sacharowa do powrotu do Moskwy (z miejsca zsyłki w mieście Gorki).
- 1986/1987 - stopniowe zmiany polityczne w ZSRR – w polityce wewnętrznej przejście do tzw. „głasnosti” a w gospodarce „pierestrojka”.
- 25 I 1987 - koalicja rządowa RFN CDU/CSU utrzymała większość w parlamencie.
- 28 V 1987 - na Placu Czerwonym w Moskwie wylądował 19 letni pilot – amator z Wedel koło Hamburga Mathias Rust.
- 8 VI 1987 - w okolicach Bramy Brandenburskiej w Berlinie Wschodnim doszło do starć policji z młodzieżą, która gromadziła się, aby wysłuchać koncertu rockowego zorganizowanego po drugiej stronie muru.
- 17 VIII 1987 - w brytyjskim szpitalu wojskowym w Berlinie Zachodnim zmarł po zamachu samobójczym Rudolf Hess.
- 23 VIII 1987 - w rocznice podpisania układu Ribbentrop - Mołotow odbyły się manifestacje w Rydze, Wilnie i w Tallinie.
- 7 IX 1987 Erich Honecker przebywał jako pierwszy przewodniczący Rady Państwa NRD z pięciodniową wizytą w RFN.
- 17 XII 1987 - w Czechosłowacji ze stanowiska I sekretarza KPCz ustąpił Gustaw Husak jego następcą został Milos Jakes.
- 8 V 1988 - po raz pierwszy w V Republice we Francji prezydent został wybrany na drugą kadencję - był to Francois Mitterand.
- 22 V 1988 - Karoly Grosz zastąpił na stanowisku I sekretarza Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej Janosa Kadara.
- 30 VI - 3 VII 1988 - na wszechzwiązkowej 19 Konferencji Partyjnej KPZR Michaił Gorbaczow przedstawił program reform państwa i partii.
- 1 VII 1988 - Manfred Worner jako pierwszy Niemiec objął urząd Sekretarza Generalnego NATO w Brukseli.
- 26 III 1989 - odbyły się wybory deputowanych Zjazdu Delegatów Ludowych z ZSRR - pierwsze częściowo wolne wybory w ZSRR.
- V/VI 1989 - Wybrano Radę Najwyższą ZSRR, której przewodniczącym został Michał Gorbaczow.
- 18 X 1989 - długoletni przywódca NRD Erich Honecker podał się do dymisji z powodu zmian politycznych w NRD.
- 22 X 1989 - w Budapeszcie proklamowano powstanie Republiki Węgierskiej.
- 10 XI 1989 - przez wyłom w murze berlińskim tysiące Niemców uciekło do RFN.
- 10 XI 1989 - dymisja sekretarza generalnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej Todora Żiwkowa, inicjatora nacjonalistycznej kampanii bułgaryzacji. Jego następcą został Petyr Mladenow.
- 14 XII 1989 - w Moskwie zmarł Andriej Sacharow - fizyk, obrońca praw człowieka, laureat pokojowej Nagrody Nobla.
- 26 XII 1989 - po trwających kilkanaście dni zamieszkach prezydent Rumunii Nicolae Causescu wraz z żoną uciekli z Bukaresztu, ale zostali zatrzymani, postawieni przed sadem rewolucyjnym i następnie oboje rozstrzelani.
- 29 XII 1989 - „Aksamitną rewolucję” w Czechosłowacji uwieńczyło wybranie na prezydenta Vaclava Havla – pisarza i wybitnego dysydenta.
Autor: Roman Przybylski
Od Jałty do Jesieni narodów