Międzynarodowy system ochrony praw człowieka

Organy ONZ ds. ochrony praw człowieka:

Rada Gospodarczo – Społeczna (ECOSOC), do której zadań należy:

• opracowanie traktatów międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka,
• badanie przestrzegania zasad Powszechnej deklaracji praw człowieka,
• analiza sprawozdań państw dotycząca ochrony praw człowieka,
• kontroluje wykonanie Paktu praw obywatelskich i politycznych,
• przyjmuje skargi adresowane do Komisji Praw Człowieka, itp.

Komitet Praw Człowieka jest organem niezależnym, ale współpracującym z OZN, powstał w 1976 roku.Głównym celem Komitetu jest:

• kontrola nad przestrzeganiem międzynarodowego paktu praw osobistych i politycznych obywateli,
• analiza sprawozdań z realizacji postanowień paktu dokonywana przez poszczególne państwa,
• analiza postępu z wdrażania i realizacji zadań wynikających z paktu,
• rozpatrywanie skarg międzypaństwowych,
• monitorowanie realizacji zaleceń Komitetu przez państwo uczestniczące w sporze,
• monitorowanie realizacji działań na rzecz ofiar naruszenia prawa.

Komitet składa się z 18 członków wybranych na 4 lata, niezależnych od interesów państwa, którego są obywatelami. Komitet nie dysponuje środkami przymusu.

Komitet Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych monitoruje realizację praw zawartych w Pakcie gospodarczych, socjalnych, kulturalnych. Przedstawia w okresie pięcioletnim sprawozdania dla Rady Gospodarczo-Społecznej.

Komitety traktatowe, których celem jest weryfikacja przestrzegania traktów międzynarodowych, tj. podstawowych dokumentów międzynarodowej ochrony praw człowieka. W śród nich wyróżniamy:

• Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej jest organem powołanym do monitorowania realizacji praw zawartych w Międzynarodowej Konwencji o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej z 1966roku.Rozpatruje skargi indywidualne i państwowe, sporządza sprawozdanie składane przed Zgromadzeniem Ogólnym ONZ. 
• Komitet Przeciwko Torturom powołany w 1988 roku do analizy raportów na temat przestrzegania praw zawartych w Konwencji w Sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego lub Poniżającego Traktowania. Rozpatruje skargi międzypaństwowe i indywidualne, może przeprowadzać badania poufne na wskazany temat, dotyczący łamania prawa. Składa sprawozdanie przed Zgromadzeniem Ogólnym.
• Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet działa od 1988 roku na podstawie Konwencji w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet (z 1979 roku). Rozpatruje skargi indywidualne dotyczące nieprzestrzegania konwencji oraz składa sprawozdania przed Zgromadzeniem Ogólnym. 
• Komitet Praw Dziecka jego celem jest nadzorowanie wykonywania Konwencji Praw Dziecka.

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka (UNHCHR) podlega sekretarzowi generalnemu ONZ, jest odpowiedzialny za koordynowanie działań związanych z ochroną praw człowieka. Wysoki Komisarz jest zobowiązany prowadzić rozmowy z władzami tych państw, gdzie dochodzi do naruszenia praw człowieka.

Zadania Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych:

• Promowanie praw człowieka w świecie.
• Zapewnienie stosowania tych praw w poszczególnych państwach.
• Promocja i koordynowanie współpracy międzynarodowej.
• Pomoc przy opracowywaniu narzędzi ochrony praw człowieka.
• Kontrola respektowania praw człowieka na świecie.
• Reagowanie w razie naruszenia tych praw.

Komisarze ONZ ds. Praw Człowieka od 1994:

• Jose Ayala Lasso pochodzący z Ekwadoru funkcję pełnił w latach 1994-1997.
• Mary Robinson prezydent Irlandii funkcję pełnił w latach 1997-2002.
• Sergio Vieira de Mello Brazylijczyk zginął w 2003 roku podczas aktu terrorystycznego w Bagdadzie, reprezentując ONZ pełnieni funkcję Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka w latach 2002-2003.
• Bertrand G. Ramcharan pełnieni funkcję Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka w latach 2003-2004.
• Louis Arbour pełnieni funkcję Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka od 2004 roku. W dniach 8 i 9 listopada 2006 roku była obecna w Warszawie podczas Konferencji ONZ w sprawie działań antykorupcyjnych, dobrego rządzenia i praw człowieka.

Trybunały międzynarodowe

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości działa od 1945 roku jest głównym organem sądowym ONZ.

Międzynarodowy Trybunał Karny powołany w 1998 roku. Działa od 2002 roku i ma za zadanie sądzić najcięższe zbrodnie tj. ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne.

Międzynarodowy Trybunał ONZ ds. Zbrodni Wojennych w byłej Jugosławii powołany w 1993 roku wydaje wyroki w sprawie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości mających miejsce na terenie byłej Jugosławii.

Międzynarodowy Trybunał ds. Zbrodni w Ruandzie powstał w 1994 roku i działa na podobnych zasadach jak Trybunał ds. zbrodni w Jugosławii. W 2003 roku Elizer Niyitigeka były minister informacji został uznany winnym ludobójstwa i publicznego namawiania do ludobójstwa oraz zbrodni przeciwko ludzkości. Winy zostały mu udowodnione w związku z czym został skazany na dożywocie. Drugi oskarżony Laurent Semaza jako współwinny zbrodni został skazany na 25 lat. Obaj uczestniczyli w masowym kastrowaniu mężczyzn oraz okaleczeniu martwej kobiety.