OBWE

Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie jest to organizacja bezpieczeństwa, zorganizowana dzięki współpracy wszystkich państw europejskich, Stanów Zjednoczonych, Kanady, państw azjatyckich powstałych po rozpadzie ZSRR. Kontynuująca działalność Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Prawa człowieka w ramach OBWE należą do tzw. „trzeciego koszyka”, który przyjął w 1995 roku nową nazwę, tj. „ludzkiego wymiaru”. Oznacza to, że państwa uczestniczące w OBWE zobowiązały się przestrzegać:

• pełnych praw i podstawowych wolności człowieka
• zasad demokratycznych i utrwalenia instytucji demokratycznych
• praworządności
• współpracy w dziedzinie kultury, edukacji, ekologii i praw człowieka
• tolerancji

W 1992 roku miał miejsce szczyt państw w ramach KBWE uznano wówczas, że poszanowanie praw i podstawowych wolności jest niepodważalne. Do tych niepodważalnych praw zaliczono również:

• prawa dla mniejszości narodowych
• sprawiedliwość społeczną
• wolność gospodarcz
• odpowiedzialność za ochronę środowisk
• demokracj
• praworządność

Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka zostało powołane w 1990 roku w Warszawie i ma za zadanie kontrolować przebieg wolnych wyborów w państwach należących do OBWE. W ramach działania Biura obserwatorzy maja prawo przebywać na terenie państwa przeprowadzającego wybory jeśli zajdą jakiekolwiek obawy o zamachu na prawa człowieka. Innym zadaniem Biura jest wspieranie inicjatywy służącej rozwojowi społeczeństw i państw demokratycznych, oraz pomoc w adaptacji praw znajdujących się w „ludzkim wymiarze” poprzez organizowanie konferencji.

Wysoki Komisarz OBWE do spraw Mniejszości Narodowych został powołany w 1992 roku. Posiada stałą siedzibę w Hadze. Jego zadaniem jest takie działanie aby uniknąć wśród państw OBWE konfliktów z udziałem mniejszości narodowych.

Przedstawiciel ds. Wolnych Mediów powołany w 1997 roku, ma stałą siedzibę w Wiedniu. Jego zadaniem jest czuwać nad wolnością słowa, poglądów, opinii, w razie otrzymania sygnałów o zagrożeniu dla tych praw jego obowiązkiem jest dążenie do uniknięcia konfliktu.

„Mechanizm wiedeński” polega na tym, że każde państwo ma prawo do reakcji w razie naruszenia praw człowieka przez inne państwa na jego terytorium. Kolejne kroki prowadzą do spotkania stron, następnie innych państw, a w końcu rozpatrzenia problemu na forum OBWE.

„Mechanizm moskiewski” to ustalenie pomiędzy państwami-członkami OBWE, które dopuszcza stworzenie misji eksperckiej i misji sprawozdawczej w przypadku nieprzestrzegania praw człowieka w którymś z państw. Celem misji eksperckiej (w której uczestniczą zaproszeni przedstawiciele OBWE) jest sporządzenie opinii i przedstawienie jej przed Stałą Rada OBWE. Celem misji sprawozdawczej jest zbadanie ewentualnego łamania praw oraz przedstawienie propozycji rozwiązań.

„Mechanizm praski” powstał w 1992 roku i prowadzi do możliwości podjęcia działań przeciwko państwu, co do którego są podejrzenia o łamanie praw. Misja powinna być przeprowadzona środkami pokojowymi.

Misje i operacje terenowe. Celem tego typu działań jest pomoc państwom w rozwiązywaniu problemów z zakresu „ludzkiego wymiaru”. Misje terenowe oznaczają, że w takim przypadku na obszarze danego państwa znajdują się urzędnicy OBWE, którzy podejmują konkretne kroki. Tego rodzaju działanie prowadzone jest w Kosowie, Kirgistanie, Uzbekistanie, czy Ukrainie i przynosi spodziewane efekty. Uczestnicy misji monitorują swoje działania, a następnie sporządzają sprawozdania. Decyzję o podjęciu interwencji na terenie danego kraju podejmuje Stała Rada OBWE, oczywiście za zgodą organów państwowych, państwa na terytorium którego misja ma być przeprowadzona.

Dokumenty dotyczące praw człowieka w systemie KBWE/OBWE są następujące:

• Akt Końcowy KBWE ogłoszony w Helsinkach w dniu 1 sierpnia 1975 roku.
• Dokument Spotkania wiedeńskiego
• Dokument spotkania kopenhaskieg
• Karta paryska dla Nowej Europy
• Dokument spotkania moskiewskiego.