Podział partii politycznych

Działające współcześnie na scenie politycznej partie różnią się od siebie organizacją, strukturą, realizowanym politycznym programem oraz metodami działania. Z tego też względu podział partii politycznych jest dość skomplikowany. Za podstawowe kryteria przyjmuje się: kryterium socjalnej struktury zwolenników, kryterium członkostwa, kryterium organizacyjne oraz stosunek danej partii do konstytucyjnych reguł.

• Partie klasowe powstały w II połowie XIX wieku i na początku wieku XX. Ich charakterystyczną cechą było reprezentowanie określonej społecznej grupy. Przykładem partii tego typy były partie zrzeszające robotników, a więc partie socjalistyczne czy komunistyczne.
• Partie ludowe różnią się od partii klasowych tym, że w ich szeregach reprezentowane są różne grupy społeczne. Ich cechą jest również otwartość na programowe zmiany i na dialog.

Kryterium członkostwa

• partie bezpośrednie - aby zostać jej członkiem należy się zapisać w jednej z komórek organizacyjnych. Taki typ członkostwa występuje w większości obecnie istniejących ugrupowań.
• Partie pośrednie - przyjmują formę organizacji np. związku zawodowego. Stając się członkiem związku zawodowego dana osoba zostaje jednocześnie członkiem partii z nim związanej.

Kryterium organizacyjne

• Partie niescentralizowane - są typowym przykładem partii, która rządzi się zasadami demokratycznymi. W ich przypadku można mówić o szerokiej autonomii, którą posiadają niższe, terenowe instancje partii w podejmowaniu decyzji. Także i cała struktura partyjna oraz procedury wewnętrzne opierają się o demokratyczne działania. Przykładem takiej partii może być Francuska Partia Socjalistyczna.
• Partie scentralizowane - ważne decyzje są kształtowane i podejmowane na szczeblu centralnym, a więc przez centralne organy partii. W tej sytuacji szczeble terenowe są pozbawione autonomii w działaniu. Partia taka charakteryzuje się mocno zhierarchizowanymi wewnętrznymi procedurami. Przykładem tego typu partii są partie o charakterze wodzowskim.

Stosunek partii do reguł konstytucyjnych

• Partie antysystemowe - występują przeciwko istniejącemu porządkowi prawno-politycznemu. Odrzuca jego zasady i ład przez niego wprowadzany. Jest swoistego rodzaju opozycją. Przykładem takiej partii mogą być partie skrajnej lewicy bądź prawicy.
• Partie prosystemowe - postępują zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym. Przestrzega go i akceptuje. Wszelkie działania podejmowane przez partie tego typu zawsze mieszczą się w granicach państwowego prawa.