Rodzina

Definicja rodziny

Rodzina jest najmniejszą, najstarsza i najpowszechniejszą formą życia społecznego. Rodzinę tworzą mężczyzna i kobieta, połączeni węzłami małżeńskimi, ich dzieci oraz krewni z obu stron.

Struktura rodziny

Struktura rodziny składa się z dwóch części:

• linia wstępna - rodzice, dziadkowie, pradziadkowie
• linia zstępna - rodzice, dzieci, wnuki, prawnuki.

Rodzina jest podstawowa komórką społeczną, która w znaczeniu historycznym podlega zmianom. Podczas badań przeprowadzonych wśród Polaków na temat wartości, rodzina znalazła się na drugim miejscu, po zdrowiu.

Funkcje rodziny:

• Prokreacyjna - polega na zaspakajaniu potrzeb emocjonalno – rodzicielskich współmałżonków, pozwala na biologiczne przetrwanie społeczeństwa;
• Seksualna - polega na społecznej akceptacji formy współżycia płciowego;
• Ekonomiczna - to zaspakajanie materialnych potrzeb rodziny;
• Opiekuńczo–zabezpieczająca - polega na opiece nad dziećmi, chorymi i starszymi oraz zabezpieczeniu środków potrzebnych do życia;
• Socjalizacyjna - polega na wychowaniu potomstwa i nadaniu swoim członkom odpowiedniej pozycji społecznej;
• Rekreacyjna (rekreacyjno- towarzyska) - umożliwia zaspakajanie potrzeb odpoczynku, relaksu, rozrywki;
• Kulturowa - pomaga przekazać dzieciom dziedzictwo kulturowe, zapoznać z dziełami sztuki, literatury itp.
• Kontrolna - członkowie rodziny kontrolują swoje zachowanie i wymuszają zachowanie społecznie akceptowane;
• Klasowa - wyznacza miejsce w strukturze społecznej swoim członkom.

Problemy rodziny:

Problemy współczesnej rodziny mają różnorodny charakter. Mogą pojawić się zjawiska patologiczne takie jak alkoholizm, bezrobocie, czy konflikty pokoleniowe. Poważnym zagadnieniem jest zanik więzi rodzinnych wywołany emigracją zarobkową rodziców lub jednego z nich. Kryzys współczesnych rodzin przejawia się w:

• Spadku liczby zawieranych małżeństw,
• Spadku dzietności,
• Wzroście liczby rozwodów,
• Zaniku więzi pomiędzy pokoleniami.

Rodzaje rodziny:

Rodzina nuklearna - oznacza, że tworzą ją dwa pokolenia tj. rodzice i dzieci. Z czasem usamodzielnione dzieci pozostawiają rodziców samych, co stwarza poważne problemy socjalne - opieki nad ludźmi starszymi. Dlatego też szybko rozwija się geriatria - dziedzina medycyny zajmującej się osobami w podeszłym wieku. W społeczeństwach Europy i Ameryki Północnej pojęcie rodziny nuklearnej jest coraz bardziej powszechne.

Rodzina wielopokoleniowa - jest rodziną tradycyjną, obejmującą kilka pokoleń. Występuje najczęściej w społeczeństwach słabo rozwiniętych.

Socjologowie rozróżniają kilka typów rodzin. W zależności od kryterium klasyfikacji wyróżniamy rodziny:

• Monogamiczne - dwoje małżonków;
• Poligamiczne - np. jeden mężczyzna wiele kobiet (poligymia) lub jedna kobieta wielu mężczyzn (poliandria). Związki wielu kobiet i wielu mężczyzn nazywa się multilateralizmem;
• Endogamiczne - oboje małżonków pochodzi z jednej zbiorowości;
• Egzogamiczne - małżonkowie pochodzą z różnych zbiorowości;
• Patriarchalne - dominacja mężczyzny;
• Matriarchalne - dominacja kobiet;
• Patrylinearna - dziedziczenie nazwiska i majątku występuje po ojcu;
• Matrylinearna - dziedziczenie nazwiska i majątku następuje po matce.

Rodzina w świetle prawnym

Stosunki rodzinne podlegają określonym normom prawa moralnego, obyczajowego

i religijnego. Stosunki te reguluje prawo rodzinne i opiekuńcze. Źródłem prawa rodzinnego jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy uchwalony 25 lutego 1964 roku (wraz ze zmianami).

Wstąpienie w związek pomiędzy mężczyzną i kobieta podlega legalizacji tzn. prawu wewnętrznemu Kościoła lub związków wyznaniowych, dokonuje się w obecności duchownego, który stwierdza iż oświadczenie woli współmałżonków zostało złożone w jego obecności. W Polsce regulacje prawne przy zawieraniu związków małżeńskich zapewnia Konkordat podpisany pomiędzy państwem a Kościołem w dniu 28 lipca 1993 roku.

Rodzina na mocy orzeczenia sądu może przyjąć dziecko obce, krewne lub powinowate na warunkach przysposobienia, czyli adopcji.

Przeszkody w zawarciu małżeństwa:

• Nie ukończony 18-ty rok życia;
• Całkowite ubezwłasnowolnienie spowodowane chorobą psychiczną;
• Pozostawanie w związku małżeńskim;
• Pokrewieństwo wynikające z linii prostej.

Ustanie małżeństwa następuje w wyniku śmierci (uznanie za zmarłego) jednego z współmałżonków lub rozwodu.