Stosunki polsko-białoruskie

W dniu 10 października 1991 podpisano polsko – białoruską „Deklarację o dobrym sąsiedztwie, wzajemnym zrozumieniu i współpracy”. Polska uznała niepodległość Białorusi 27  grudnia 1991 roku. Podstawą stosunków Polski i Białorusi stał się „Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy” podpisany 23 czerwca 1992 roku.

Postępujące uzależnienie Białorusi od Rosji wywołało niepokój strony polskiej. Od 1994  roku nastąpiło ochłodzenie stosunków polsko – białoruskich związane z pogłębieniem na Białorusi kryzysu politycznego. Wybory prezydenckie wygrał Aleksander Łukaszenka. Wobec narastającej zależności od Rosji współpraca stawała się coraz trudniejsza. Białoruś wzorem Rosji rozpoczęła krytykę procesu rozszerzania NATO na Wschód. Wysiłki polskiej dyplomacji skoncentrowały się na polityce gospodarczej i ochronie polskiej mniejszości na Białorusi. Rząd w Mińsku pozostał jednak obojętny na polskie inicjatywy dotyczące współpracy transgranicznej, czego wyrazem był brak aktywnej współpracy w euroregionie „Bug” (od 1995) i „Niemen” (od 1997).

W latach 1996 – 1997 nastąpiła dalsza integracja Białorusi z Rosją: 2 kwietnia 1996 zawarto układ o stowarzyszeniu Białorusi i Rosji, a w 1997 r. porozumienie o Związku Białorusi i Rosji ( ZBiR) – państwo to zostało formalnie uzależnione od Rosji.

W latach 1998 – 1999 areną konfliktu polsko-białoruskiego stała się OBWE. Bronisław Geremek, przewodniczący OBWE otworzył w Mińsku misję obserwacyjna tej organizacji. Wówczas kontakty polityczne uległy ograniczeniu. Również stosunki gospodarcze były złe. Ze względu na antyrynkową politykę władz białoruskich.

Polska i inne państwa europejskie uznała, że wybory na Białorusi we wrześniu 2001 roku, które wygrał Łukaszenko, zostały przeprowadzone w sposób nieuczciwy. Polscy i europejscy eksperci zgodzili się, że polityka izolowania Białorusi nie zdała egzaminu. Kolejne próby nawiązania stosunków polsko - białoruskich wobec niechęci tego państwa nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Zdecydowanie złe stosunki z Białorusią, z dyktatura Łukaszenki, pogorszyły się w pierwszej połowie 2005 roku, kiedy doszło do eskalacji wrogości ze strony Mińska, podjęto próby opanowania przez władze białoruskie Związku Polaków na Białorusi i usuwanie kolejnych polskich dyplomatów z Białorusi. W lecie 2005 roku strona polska odwołała swojego ambasadora na Białorusi.