Stosunki polsko-ukraińskie
W dniu 24 sierpnia 1991 roku Ukraina ogłosiła deklarację niepodległości, która weszła w życie 1 grudnia 1991 r. Polska jako pierwsze państwo uznała niepodległość swojego sąsiada. Dnia 18 maja 1992 został podpisany miedzy obu krajami międzynarodowy „Traktat o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy”. Postanowienia tego traktatu były analogiczne do zapisów w układzie z Rosją.
Pewne problemy we wzajemnych stosunkach miedzy obu państwami wynikały z nierozwiązanych spraw historycznych sąsiadujących ze sobą narodów. Ukraina oczekiwała od Polski potępienia Akcji „Wisła” i zadośćuczynienia jej ofiarom, nie chciała natomiast zwrócić polskich dóbr kultury oraz dopuścić do odbudowy polskich cmentarzy wojskowych.
W październiku 1991 r. zawarto porozumienie o handlu i współpracy gospodarczej. Jednak kryzys w obu krajach te współpracę zahamował. W lutym 1993 podpisano umowę o współpracy wojskowej, a w sierpniu 1993 rząd RP ogłosił, że partnerstwo z Ukraina jest jednym z priorytetów polskiej polityki zagranicznej.
W deklaracji z marca 1994 potwierdzono, że stosunki polsko – ukraińskie maja charakter ścisłego partnerstwa, ale pojawiły się rozbieżności – Ukraina była coraz bardziej zaniepokojona zacieśnianiem przez Polskę kontaktów z NATO.
Współpraca gospodarcza rozwijała się. W sierpniu 1994 roku premierzy obu krajów podpisali deklarację o zasadach i kierunkach współpracy gospodarczej. W październiku 1994 uzgodniono powstanie nowego euroregionu „Bug”. Odnotowano wyraźny wzrost obrotów handlowych. W czerwcu 1996 przybył do Polski z wizytą prezydent Leonid Kuczma. Zaapelował o poparcie ukraińskich aspiracji do udziału w strukturach europejskich. Polska odpowiedziała na ten apel pozytywnie. Zawarto również porozumienie o ochronie i zwrocie dóbr kultury oraz o ruchu bezwizowym. W maju 1997 roku, prezydenci Polski i Ukrainy podpisali „Wspólne oświadczenie o zgodzie i pojednaniu”, w którym uczczono pamięć ofiar konfliktów polsko-ukraińskich. Nastąpiło wyjątkowe ożywienie stosunków polsko – ukraińskich. Prezydenci spotykali się sześciokrotnie w 1998 i czterokrotnie w 1999 r.
Jednak kontakty Polski z Ukraina zaczęły się komplikować z powodu zacieśniania stosunków ukraińsko-rosyjskich. Nie nastąpił zwrot dóbr polskich dzieł sztuki i innych dóbr kultury, nie kontynuowano odbudowy Cmentarza Orląt Lwowskich. Do tylko częściowej poprawy stosunków polsko-ukraińskich ponownie doszło w 2003 roku, kiedy to zorganizowano uroczystości 60 rocznicy czystki etnicznej prowadzonej na Wołyniu przez UPA, wg danych zginęło wówczas 30-60 tyś Polaków, i 2-2,5 tyś Ukraińców, wg strony ukraińskiej 10-12 tys. Ukraińców. W uroczystościach w Pawliwce udział wzięli prezydenci Kwaśniewski i Kuczma. We wspólnym oświadczeniu potępili zbrodnie dokonane na ludności cywilnej na Wołyniu, prezydent Kuczma stwierdził, że „zbrodnie przeciwko ludzkości nie mogą być usprawiedliwione”.
W dniu 10 lipca 2003 roku, parlamenty Polski i Ukrainy przyjęły jednobrzmiące oświadczenie potępiające mordy ludności polskiej na Wołyniu w 1943 roku, jednak podczas centralnych uroczystości w Poryciu, Leonid Kuczma uchylił się od wyrażenia skruchy w imieniu Ukraińców i zaczęło wyglądać na to, że na pojednaniu bardziej zależy Polakom niż Ukraińcom. Mimo to, kiedy jesienią 2004 roku doszło do wyraźnej ingerencji Rosji w ukraińskich wyborach prezydenckich oraz kiedy okazało się, że wybory te zostały w sporej mierze sfałszowane, tak przedstawiciele polskich elit politycznych, jak i zwykli obywatele naszego kraju wyrazili zdecydowane poparcie dla demokracji na Ukrainie. Na kijowskim Placu Niepodległości, gdzie trwały manifestacje, nazwane wkrótce „pomarańczową rewolucją”, pojawili się w listopadzie entuzjastycznie witani politycy z Polski, głównie z PO i PiS, Wałęsa, a w decydujących rozmowach między zwolennikami Wiktora Juszczenki i prorosyjskiego Wiktora Janukowycza ważną rolę mediatora odegrała polska dyplomacja i sam prezydent Aleksander Kwaśniewski.
„Pomarańczowa rewolucja” stała się niezwykle popularna w Polsce, a polskie poparcie dla demokracji na Ukrainie przyczyniło się nie tylko do umocnienia polskiej pozycji na wschodzie, ale także do zbliżenia między Polakami i Ukraińcami. Podczas III Kongresu Eucharystycznego w Warszawie w czerwcu 2005 roku doszło do symbolicznego zbliżenia i aktu pojednania polsko-ukraińskiego, a wkrótce potem prezydenci Kwaśniewski i Juszczenko otworzyli odrestaurowany Cmentarz Orląt Lwowskich.
Mimo niestabilnej sytuacji politycznej na Ukrainie, stosunki Polski z tym krajem w dalszym ciągu układają się dość pomyślnie. W maju 2006 roku, podczas uroczystości w rocznicę polskiego mordu na cywilnej ludności ukraińskiej w Pawłokomie, prezydent Kaczyński zacytował Modlitwę Pańską: „odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”. Pojednanie polsko-ukraińskie stawało się faktem.