Systemy polityczne wybranych krajów Uni Europejskiej

W Wielkiej Brytanii obowiązuje system gabinetowo-parlamentarny. Wielka Brytania jest monarchią parlamentarną. Tron królewski jest dziedziczny. Od 1952 r. zasiada na tronie angielskim Elżbieta II z dynastii Windsor. Jest ona głową państwa i głową kościoła anglikańskiego. Do kompetencji monarchy należy: zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu, powoływanie i dymisjonowanie ministrów, powoływanie premiera, zawieranie i ratyfikowanie umów międzynarodowych, wypowiadanie wojny, prawo łaski, nadawanie tytułów szlacheckich. W praktyce jednak królowa nie może urzeczywistnić swych kompetencji. Monarcha nie ponosi odpowiedzialności za akty prawne wydawane przez siebie. Ponosi ją odpowiedni minister, który je podpisał (kontrasygnata). Królowa pełni rolę reprezentacyjną i integrującą brytyjskie społeczeństwo i państwo.

Brytyjski parlament jest dwuizbowy i składa się z Izby Lordów (izba wyższa) i Izby Gmin (izba niższa). Izba Gmin wybierana jest w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję, przez obywateli posiadających czynne prawo wyborcze (ukończony 18 rok życia). Izba Lordów nie jest wybierana. Zasiadają w niej osoby posiadające tytuł dziedziczny (nie niższy niż tytuł barona) oraz osoby, którym tytuł barona został nadany bez prawa dziedziczenia, a także lordowie duchowni i lordowie z powołania, wyznaczeni przez królową. Zadania Izby Gmin koncentrują się na spełnianiu funkcji ustawodawczej oraz kontrolnej w stosunku do rządu. Inicjatywę ustawodawczą posiadają jedynie członkowie parlamentu.

Cechą charakterystyczną brytyjskiego systemu politycznego jest oddzielenie pojęć rządu i gabinetu. Rząd liczy około 100 osób. W skład natomiast gabinetu wchodzi premier i 20 ministrów. Rząd w pełnym składzie nigdy się nie zbiera. Zasadnicze decyzje w sprawach państwowych podejmowane są przez gabinet. To on kieruje całością aparatu państwowego, polityką zagraniczną, przygotowuje projekty ustaw. Politycznie rząd jest odpowiedzialny przed Izbą Gmin. Gabinet tworzy partia, która w wyborach zyskała większość głosów. Jej lider zostaje premierem. Gabinet może zaproponować królowej w dowolnym czasie rozwiązanie parlamentu. Relacje ustrojowe pomiędzy parlamentem a gabinetem, wskazują na przewagę tego ostatniego, stąd też nazwa brytyjskiego systemu – gabinetowo-parlamentarny.