Wspólnota Europejska - proces integracji

Powstanie

Rada Europy jest organizacją polityczną utworzoną 5 maja 1949 roku, a jej celem zasadniczym jest wspieranie współpracy w Europie oraz realizacja idei jedności Europy przez rozwój gospodarczy , społeczny i kulturalny państw członkowskich .

Członkowie

Członkami założycielami Rady Europy było 10 państw: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, i Włochy – czyli kraje, które podpisały w maju 1949 r. w pałacu St. James w Londynie statut. W późniejszym czasie w skład Rady weszły kolejno: Grecja i Turcja – 1949; Islandia i RFN – 1950; Austria – 1959; Cypr – 1961; Szwajcaria – 1963; Malta – 1965; Portugalia – 1976; Hiszpania – 1977;Lichtenstein – 1979; San Marino – 1988; Finlandia – 1989; Węgry – 1990; Polska – 1991; Bułgaria – 1992; Czechy, Słowacja, Litwa, Estonia, Rumunia i Słowenia – 1993; Andora – 1994; Albania, Łotwa, Była Jugosłowiańska Republika Macedonia i Mołdawia – 1995; Rosja, Ukraina i Chorwacja 1996; Gruzja – 1999; Ponadto status gościa specjalnego w Radzie Europy mają: Bośnia i Hercegowina, Armenia, Azerbejdżan, Federalna Republika Jugosławii. Status obserwatora w Radzie Europy przyznano: Izraelowi, Watykanowi, Japonii, Kanadzie, USA i Meksykowi. W latach 1967 – 1974 z Rady Europy wykluczona została Grecja, a w 1997 r. odebrano Białorusi status gościa specjalnego. Obecnie organizacja liczy 47 członków.

Warunki przyjęcia

Przyjęcie państwa w poczet członków obwarowane jest ściśle określonymi warunkami. Państwo, które chce być przyjęte do Rady Europy, musi najpierw wyrazić taką intencję. Następnie Komitet Ministrów przedstawia kandydaturę danego państwa Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy. Wnioski Komitetu przekazywane są właściwym komisjom Zgromadzenia: komisji ds. politycznych w celu sporządzenia raportu oraz komisji ds. stosunków z państwami nie należącymi do organizacji, a także komisji prawnej i praw człowieka do zaopiniowania. Specjalni sprawozdawcy komisji udają się do państwa, które wyraziło intencję przystąpienia do Rady Europy, z misją sprawdzenia, czy spełnia warunki wymagane do akcesu. Następnie przedkładają Zgromadzeniu Parlamentarnemu raporty oraz opinie.

Aby przejść pozytywnie weryfikacje kandydatury członkowskiej, musza zostać spełnione poniższe warunki statutowe:

• państwo musi być podmiotem stosunków międzynarodowych,
• kandydat musi być państwem europejskim,
• państwo musi wyrazić wole przestrzegania art. 3 i art. 4 statutu Rady Europy. Stawiają one wymóg uznania przez kandydata zasady prymatu prawa oraz zasady, zgodnie z którą każdej osobie podlegającej jurysdykcji danego państwa zagwarantuje się przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności. Artykuły te zobowiązują kandydata do współpracy w zakresie realizacji statutowego celu organizacji, jakim jest coraz ściślejsza integracja, popieranie ideałów i zasad wspólnych wszystkim państwom członkowskim oraz ich rozwoju gospodarczego i społecznego,
• przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności musi zostać zagwarantowane przez zobowiązanie się danego kraju do podpisania i ratyfikowania Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
• zgodność norm prawnych danego państwa z wymaganiami stawianymi przez RE,
• przeprowadzenie wolnych wyborów i zapewnienie funkcjonowania demokratycznych instytucji zgodnie z konstytucją,
• zagwarantowanie demokracji na szczeblu lokalnym,
• zagwarantowanie udziału kobiet w instytucjach,
• wolność tworzenia partii politycznych,
• wolność tworzenia związków zawodowych,
• swoboda zrzeszania się,
• wolność prasy i innych mediów,
• niezawisłość sędziów.

Organy Rady Europy

Najważniejszymi organami Rady Europy są: Komitet Ministrów oraz Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy. Komitet jest jedynym organem decyzyjnym w Radzie, a kierownictwo w nim rotacyjnie sprawują poszczególne kraje członkowskie. Natomiast Zgromadzenie Parlamentarne jest organem opiniotwórczym i konsultacyjnym, pozbawionym kompetencji ustawodawczych. Innym ważnym organem RE jest Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy – jako organ doradczy. Na pięcioletnią kadencję wybierany jest przez Zgromadzenie Parlamentarne – Sekretarz Generalny Rady Europy. Obecnie funkcje tę od 1 września 2004 roku pełni Anglik - Terry Davis.

Funkcjonowanie:

Rada spotyka się, co najmniej dwa razy w roku, na tzw. szczytach. Wydaje akty prawne zwane konwencjami, które nie są dokumentami o charakterze prawnym, lecz apelacyjnym, wzywającym państwa-sygnatariuszy, aby dostosowały swoje narodowe prawo do treści konwencji. Rada nie ma uprawnień i możliwości do nakładania sankcji. Zawiera układy bilateralne i kieruje zalecenia do państw członkowskich. Zgromadzenie Parlamentarne, poza zaleceniami, wydaje także rezolucje, opinie i dyrektywy.

Działalność

Działalność rady Europy koncentruje się na następujących dziedzinach:

• ochrona praw człowieka,
• demokracja,
• wolny rynek,
• kultura i dziedzictwo narodowe,
• edukacja,
• ochrona środowiska naturalnego,
• sprawy społeczne i regionalne.

Ponadto Rada Europy odgrywa ważną rolę w tworzeniu jednolitego ustawodawstwa europejskiego. W tym zakresie działania Rady koncentrują się na następujących dziedzinach:

• modernizacja i harmonizacja ustawodawstwa krajowego
• podnoszenie skuteczności wymiaru sprawiedliwości na skutek uproszczenia i uelastycznienia procedur sądowych,
• poszukiwanie rozwiązań problemów prawnych i etycznych, pojawiających się w związku z postępem naukowym i technicznym.
• Siedzibą organizacji jest Palais de l’Europe w Strasburgu, a językami oficjalnymi są francuski i angielski. Rada Europy pozostaje poza Unią Europejską!

Polska w RE

Polska weszła do rady Europy w 1991 roku. Miało to duże znaczenie polityczne, gdyż jest potwierdzeniem, że spełniła wszystkie wymogi w zakresie realizacji praw człowieka i funkcjonowania ustroju demokratycznego. Stwarzało to pozytywne przesłanki do dalszych starań o uzyskanie członkostwa w pozostałych organizacjach Zachodu, grupujących państwa o demokratycznym ustroju i gospodarce wolnorynkowej.

W Radzie Europy wprowadzono zasadę, że każdy kraj przez pół roku przewodniczy w organizacji. Również Polska przewodniczyła RE od 10 listopada 2004 do 17 maja 2005 roku. Polskie priorytety podczas tego okresu to:

• umacnianie jedności kontynentu europejskiego,
• umacnianie praw człowieka,
• promowanie dialogu międzykulturowego jako niezbędnego warunku tolerancji i rozwiązywania sporów,
• przezwyciężenie trudnych problemów przeszłości Europy.

Polska posiada również Stałe Przedstawicielstwo RP przy Radzie Europejskiej w Strasburgu.