Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian (właściwie Lesman) urodził się w 1877 r. w Warszawie, tutaj także zmarł w 1937 r. Jeden z najważniejszych i najbardziej oryginalnych poetów pierwszej połowy XX w. Pisywał jednak także eseje, prozę oraz dramaty. Wiele również tłumaczył, głównie z języka angielskiego (dał np. niezrównane przekłady Opowieści niesamowitych E. A. Poe). Początkowo nauki pobierał w Kijowie, wówczas zaczął też pisywać pierwsze wiersze. Za jego oficjalny debiut poetycki uznaje się rok 1895, kiedy w „Wędrowcu” ukazał się jego wiersz Sekstyny. Wiele podróżował po Europie, parał się przez pewien czas krytyką literacką oraz prowadził interesujący Teatr Artystyczny. W okresie Polski Ludowej wykonywał intratny zawód notariusza, ostatnie lata życia spędził w stolicy. Jego twórczość jest oryginalna, osobliwa i niedająca się porównać z niczym innym. Stworzył swój własny styl, który wyrastał z ideologii i filozofii Młodej Polski, a realizował się w połączeniu z ludowością, symbolizmem, fantastyką.

Do najważniejszych jego dzieł należą:

Sad rozstajny – pierwszy tomik poezji pochodzący z 1912 r. Twórca próbuje się tu odciąć od tradycji Młodej Polski i stara się przeforsować własny oryginalny styl, zarówno w tematyce, jak i w użytych środkach wyrazu. Jednocześnie bardzo widoczny jest jeszcze modernistyczny rodowód tej poezji. Wyraźny aktywizm i inspiracji młodopolskimi prądami myślowymi

W malinowym chruśniaku – bodaj najsłynniejszy cykl erotyków Leśmiana (z tomu Łąka). Miłość ukazana jako potężna, wszechobecna i wszechogarniająca siła. Bardzo istotny jest w niej kontakt człowieka z pełną tajemnic, niemal mistyczną naturą. Sublimacja uczucia, wykazanie jego niesamowitego charakteru, połączona jest tu z miłością zmysłową oraz śmiałością i dosadnością.

Łąka – drugi tomik poetycki wydany w roku 1920. Jedno z największych osiągnięć artystycznych Leśmiana. Szczególnie silnie obecne tutaj zwrot w kierunku natury oraz zainteresowanie folklorem. Największą popularność spośród pomieszczonych w tomiku utworów zyskał Dusiołek. Mistrzostwo poeta ujawnia w dziedzinie leksyki. Jego eksperymenty słowotwórcze i nadawanie słowom nowych znaczeń stały się z czasem znakiem rozpoznawczym Leśmiana.

Napój cienisty (1936); Dziejba leśna (1938 pośm.) – dwa ostatnie tomy poetyckie twórcy. Nieco inne już w swojej wymowie, bardziej dojrzałe i odchodzące od dawnego optymizmu i fascynacji naturą. Pojawiają się tutaj już motywy mroczne, ciemne. Wszechobecne stają się śmierć, nicość, zatracenie. Miejsce pochwały natury z poprzednich zbiorów zajmuje tutaj głównie relacja człowieka do transcendencji, a więc do Boga. Styl z plastycznego, luźnego, niekiedy rubasznego staje się posępny, mroczny, nieprzystępny. Miejsce humoru zajmuje silnie zdeformowana groteskowość.

Przygody Sindbada Żeglarza – klasyczna już dziś pozycja Leśmiana, proza dla dzieci i młodzieży. Rozwijając jeden z najbardziej popularnych wątków Księgi tysiąca i jednej nocy, stworzył on tu barwny, uroczy i pełen niesamowitych przygód świat, który poznaje nieustraszony Sindbad.

Dziewczyna – słynny wiersz zamieszczony w tomiku Napój cienisty (1936). Interesująca ballada opowiadająca o dwunastu braciach próbujących uwolnić zamkniętą za murem dziewczynę. Liczne akcenty filozoficzne i światopoglądowe. Pochwała aktywizmu, determinacji, pracy i wysiłku oraz wytrwałości w realizacji postawionych celów. Bogata symbolika.

Dusiołek – utwór poetycki z tomu Łąka. Żartobliwie przedstawiony spór człowieka z Bogiem, który jednak otwiera się na poważniejsze znaczenia i refleksje. Bogate zaplecze filozoficzne i ideowe liryku. Symbolika połączona z folklorem i fantastyką.